Diş Sıkma (Bruksizm) Neden Olur?

Diş Sıkma Nedir?

Bruksizm yani diş sıkma, bireyin genellikle uykusunda dişlerini sıktığı, birbirine sürttüğü ve gıcırdattığı durumlardan meydana gelen bir rahatsızlıktır. Bu kişiler bazen farkında olmadan uyanıkken de dişlerini sıkabilirler. Uykuda diş sıkma genellikle uyku bozukluğuyla alakalı bir durum olarak nitelendirilir. Yani uyurken diş gıcırdatma sorunu olanlar yüksek ihtimalle uyku apnesi veya farklı bir uyku sorunundan muzdarip olabilir.

Hafif vakalarda çoğunlukla herhangi bir tedavi gerekmezken, aşırı diş sıkması olan kişilerde baş ağrısı, hasarlı dişler, çene bozuklukları gibi sorunlar görülebilir. Kişi kendisinde uyku bruksizmi olduğunu kolay kolay fark etmeyebilir. Bu durum genellikle kişinin bu haline şahit olan bir yakını tarafından fark edilir.

Diş Sıkma Neden Olur?

Yapılan çalışmalara rağmen diş gıcırdatma gibi eylemlerin neden olduğu tam olarak saptanamamıştır. Ancak bu durum için genetik, psikolojik ve fiziksel bazı etkenlerin rol oynadığı düşünülür. Uyanıkken diş sıkma sorunu için etkenler şu şekilde olabilir:

• Stres
• Anksiyete
• Öfke
• Hayal kırıklığı
• Gerginlik

Uykuda olan diş sıkma ise uyku sırasında uyarılma ya da uykuda bir çiğneme aktivitesi içinde olmadan kaynaklanabilir. Bazı faktörlerde bireyde bruksizm gelişmesine neden olabilir. Bu etkenler ise şu şekilde sıralanabilir:

• Parkinson hastalığı
• Epilespsi
• Demans
• Gece terörü
• Gastroözofageal reflü bozukluğu
• Uyku apnesi
• Dikkat eksikliği
• Hiperaktivite bozukluğu

Bunların haricinde yaş etkilidir. Küçük yaştaki çocuklarda daha sık görülür. Agresif bir kişilik yapısında olanlarda daha fazla gelişebilir. Ayrıca sigara ve alkol de bruksizm riskini artıran etkenler arasında yer alır.

Diş Sıkma Tipleri Nelerdir?

Diş sıkma birey uyurken meydana geliyorsa uyku bruksizmi, uyanıkken oluyorsa uyanık bruksizmi denir.

Diş Sıkma Belirtileri Nelerdir?

Diş sıkmada dişlerin birbirine bastırılması başta olmak üzere çeşitli semptomlara neden olur. Bu belirtiler şu şekilde sıralanabilir:

• Kişinin uyku partnerini uyandıracak derecede yüksek sesle diş gıcırdatması
• Dişte hassasiyet, yontulmuş, çatlamış veya gevşemiş dişler
• Çene ,boyun veya yüzde ağrı
• Birbirine kenetlenen dişlerden dolayı gelişen diş ağrısı
• Uyku bozukluğu
• Şakaklarda başlayan hafif baş ağrısı
• Çiğnemeden ötürü yanak içlerinde hasar oluşması
• Kasılan çene kasları neticesinde tamamen açılıp kapanamayan bir çene

Bu semptomalardan biri veya birden fazlasını yaşayan kişilerin diş doktoruna muayene olmalarında yarar vardır.

Diş Sıkma Nasıl Teşhis Edilir?

Kişiler diş sıkma problemini genellikle uykuda yaşarlar. Bu yüzden kendilerinin fark etmeleri güç olur. Sorunu ağız içi ve diş ile ilgili yaşadıkları için sıklıkla gittikleri muayenede öğrenirler. Hekim kişide tedaviye ihtiyaç olup olmadığını anlamak için diğer ziyaretlerinde ağız ve diş yapısını kontrol eder. Hekim diş sıkmadan şüphelendiği zaman kişinin kullandığı ilaçları, uyku alışkanlıklarını ve genel diş sağlığı alışkanlıklarını öğrenir. Hekim teşhis koyarken daha net olması için şu hususlara da dikkat eder:

• Çene kaslarında hassasiyet
• Dişlerde ve yanak içlerinde hasar izi olması
• Kırık veya eksik diş varlığı
• Röntgen ile çene kemiğine bakılması

Diş Sıkma Nasıl Tedavi Edilir?

Diş sıkması sorunu nedene bağlı olarak tedavi edilir. bu tedavilerde diş yaklaşımları, terapiler ve ilaçlar bulunur.

• Bedensel bir sorundan kaynaklı ise botoks tedavisi yapılabilir.
• Fonksiyonel problemler için eksik dişlerin tamamlanması, çarpık dişlerin düzeltilmesi gerekebilir.
• Nörolojik bir sorun olan uyku apnesi gibi bir durumda kişi bir uyku uzmanına yönlendirilebilir. Bu aşamada bireye test yapılır.
• Diş sıkma anksiyete ve benzeri psikolojik sorunlardan dolayı oluşuyorsa, kişinin bir terapistten veya danışmandan yardım alması gerekebilir.
• Diş hekimi hastaya gece yatarken kullanabileceği ağız koruyucu plaklardan verebilir. Diş plakları kişinin ağız ölçüsüne uygun olarak özel yapılır. Kullanılan bu plaklar tedavi etmez, yalnızca doku ve dişlerin hasar almasını önler.
• Çoğunlukla bruksizmde kullanılmasa da bazı vakalarda kas gevşetici ilaçlardan yararlanılabilir.
• Reflüden dolayı kişi diş sıkması yaşıyorsa reflünün tedavi edilmesi gerekir.

Diş Sıkmayı Önlemek İçin Yapılabilecek Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Kişinin uyku kalitesini iyileştirici değişimlere gitmesi gerekebilir. Özellikle aynı saatte yatıp kalkmak yardımcı olabilir.

• Uyumadan evvel uyarıcı içeceklerden uzak durmak önemlidir.
• Uyku partnerinden yardım alarak kendisini izlemesini ve ne türde bir eylem gerçekleştirdiğini anlatmasını isteyebilir.
• Düzenli bir şekilde diş muayenesi olmalı değişimlere karşı önlem almalıdır.