Araknoid Kist Nedir?
Araknoid membran ismindeki beyin zarının ayrılması sonucu zarın iç kısmındaki araknoid hücrelerin beyin omurilik sıvısına benzer bir sıvı üretmesi ve bu sıvının birikmesi ile araknoid kistler meydana gelir. Çoğunlukla konjenital yani doğuştan gelişir. Toplumda görülme sıklığı 5/1000 oranındadır. Araknoid kistler bütün intrakranial (kafa içi) kistlerin %1' ini oluşturur. Çoğunlukla beyin yerleşimli olmasının yanında, omurilik çevresinde de meydana gelebilir. Erkeklerde kadınlara nazaran dört kat daha sık görülürler.
Araknoid Kist Neden Olur?
Araknoid kistlerin neden oluştuğu tam olarak bilinmez. Ancak bu durumun meydana gelmesi konusunda bazı etkenlerin olduğu düşünülür. Bunlardan bazıları şu şekilde sırlanabilir:
- Anne karnındaki bebeğin gelişimi esnasında araknoid zarın anormal bir biçimde ayrışması ya da yırtılması
- Bazı vakalarda olabilen genetik yatkınlık
- Bazı kişilerde beyindeki temporal lobun az gelişmesi (hipoplazi) ya da sıkışması orta fossada araknoid kist oluşmasına sebep olabilir.
- Araknoid kistler bazı vakalarda Marfan sendromu, araknoidit, korpus kallozum agenezisi gibi başka hastalıklardan dolayı da ikincil olarak gelişebilir.
Araknoid Kist Belirtileri Nelerdir?
Araknoid kistlerde belirtiler basıya maruz kalan beyin kısmına göre farklılık gösterebilir. Yaşanan genel belirtiler şu şekilde sırlanabilir:
- Özellikle sabahları hissedilen baş ağrısı
- Epilepsi (sara nöbeti)
- Bulantı ve kusma
- Aşırı yorgunluk, düşük enerji ve uyuşukluk
- Erken ergenlik başlangıcı gibi endokrin (hormonla ilgili) problemler
- Felç
- İstemsiz kafa sallama
- Bebeklerde kafa çevresinde büyüme, gelişme geriliği, görme kaybı ve erken puberte
- Hidrosefali gelişimi
Araknoid Kist Tanısı Nasıl Konulur?
Araknoid kistler çoğunlukla belirti vermezler. Belirtileri hissedildiği zaman ise kafa içinde çok büyük boyutlara ulaşmış olur. Bu nedenle yapılan bir MR ya da tomografi görüntülemesi sonrası rastlantısal olarak teşhis edilir.
Radyolojik görüntüleme sonrası araknoid kistlerin beyindeki bölgeleri ve görülme yüzdeleri şu şekilde sırlanabilir:
- Orta fossa %50-60
- Silvian Fissüre %49
- Pontoserebellar açıda %11
- Suprakollikülar %10
- Vermian %9
- Sellar ve suprasellar %9
- İnterhemisferik %5
- Serebral konveksite %4
- Klival %3
Araknoid Kist Tedavisi Nasıl Yapılır?
Bu kistler için belirli zaman herhangi bir tedaviye gerek duyulmaz, yalnızca takip edilmesi gerekir. Çünkü kist zaman içinde büyüyerek, beyine bası yapabilir. Kitlenin etkisi arttığında ve yukarıda yer alan belirtiler oluşmaya başladığında tedavi gerekir. Tedavide;
- Burr hole yapılarak kafatasında delik açılması ile kistin boşaltılması
- Kraniotomi yapılarak kist duvarının çıkartılıp bazal sisternlere ağızlaştırılması
- Endoskopik olarak fenestrasyon ismindeki uygulama yapılarak araknoid kist delinerek BOS yollarına ağızlaştırılır.
- Ya da ventriküloperitoneal şant adı verilen silikon dren, kist içerisine konulur ve deri altından periton içine batına gönderilerek araknoid kistte bulunan sıvının boşaltılması sağlanır.
Tedavideki ana amaç, kistin küçülterek beyine ve nöral yapılarda meydana gelen baskının azaltılmasıdır.
