Özellikle ilkbahar ve yaz mevsiminde yaygın sorunlardan biri olan arı sokması, birçok kişinin korkulu rüyasıdır. Genellikle açık mekanlar, piknik alanları ve bahçelerde bu problemle karşılaşılabilir. Arı sokması sonucu yaşanabilecek reaksiyonlar kişiden kişiye değişebilir. Oluşan şişkinlik, kaşıntı ve ağrıya evde iyi gelen bitkisel bazı yöntemler olsa da, en kısa sürede de bölgeye acil müdahale edilerek en yakın sağlık kuruluşuna gidilmelidir. Peki, arı sokmasına ne iyi gelir? Arı sokmasında ne yapılmalıdır?
Arıların çoğunlukla saldırgan bir yapıları bulunmaz. Ancak bazı hallerde, insanların yaptığı bazı hareketleri tehdit sanarak kendilerini savunmak için iğnelerini batırarak arı sokması denilen durumu meydana getirirler. Özellikle bahar ve yaz aylarında arı sokmaları yaygın olarak yaşanan bir durumdur. Arı sokmasının tedavisi şiddetine bağlı olarak değişir. Bazı vakalarda tedavinin evde yapılması mümkünken, kişide herhangi bir arı sokması alerjisi varsa veya çoklu sokulmaya maruz kalınmışsa acil tedavi gerektiren ciddi bir durumdur. Bu yüzden arı sokması halinde hemen bir sağlık kuruluşuna başvurulması ve muayene olunması tavsiye edilir.
Arı sokması vakaları sık yaşanan durumlardır. Çocuklarda %56, yetişkinlerde ise %94 oranında minimum bir defa arı sokması olayı görülür. Arı sokması sonucu yaşanan ağır alerjik reaksiyon, hayatı tehdit etmesinden dolayı önemli sağlık sorunları arasında bulunur.
Arı sokması belirtileri, kişinin bu duruma ne derece alerjik tepki vereceğine bağlı olarak değişir. Kişi bir arı tarafından sokulduktan belli bir zaman sonra hafif ya da şiddetli reaksiyon gösterebilir.
Hafif reaksiyon: Çoğu vakada herhangi bir tıbbi müdahale gerektirmez. Sokulan bölgede yanıcı bir ağrı, ciltte kabarıklık, kızarma ve hafif şişme gibi semptomlar görülür.
Şiddetli reaksiyon: Şiddetli alerjik reaksiyona veya anfilaksi, arı soktuktan sonra, birkaç dakika içinde meydana gelebilir. Bu reaksiyon kişide hayati tehlikeye yol açabilir. Bu tür bir arı sokmasında genellikle bir oto-enjektör ile bir doz epinefrin (adrenalin) enjekte edilir ve acil tıbbi yardım yapılması gerekir. Ciltte kaşıntı, boğazda şişlik, nefes almada güçlük, mide bulantısı ve kusma, baş dönmesi hızlı ya da yavaş nabız atması ve bilinç kaybı gibi belirtileri yaşanabilir.
Arı sokması yaşandığı zaman sakin bir şekilde ilk olarak arının iğnesi hızlıca çıkarılmalıdır. Ciltte batık olan iğnenin sıkılarak çıkarılması, kesenin patlayarak daha çok zehrin vücuda girmesine sebep olabilir. Bu yüzden dikkatli ve hızlı hareket etmek önemlidir.
Geçmeyen arı sokması vakalarında ise mutlaka alerji uzmanına başvurulması gerekir.
Arı sokmasına karşı alerjisi bulunmayan ve sokma sonrası ciddi şikayetleri olmayan hastalar için evde alınabilecek basit tedbirler ile bölgede oluşan reaksiyonlar kolaylıkla yatıştırılabilir. Bu önlemlerden bazıları şu şekilde sıralanabilir:
Bal: Sokulan bölgeye bal sürülmesi yaranın iyileşmesinin hızlanması, ağrı ve kaşıntının azalması için sıkça uygulanan bir evde tedavi yöntemidir. Bölgeye uygulanan doğal balın üzeri bir bandajla sarılarak bir saat kadar bekleyebilir.
Sirke: Arının saldığı zehri nötralize edebilen sirke, sokmayla gelişebilen komplikasyonların giderilmesinde kullanılabilir. Bu uygulama sokma bölgesinin içi sirke dolu bir kapta 15 dakika kadar bekletilmesi ya da sirkeye batırılan bir pamuğun cilde uygulanması ile yapılabilir.
Karbonat: Karbonat ve su ile hazırlanan macun, arı zehrini nötralize ederek ağrı, şişlik, yanma gibi komplikasyonların hafiflemesine yardımcı olan bir diğer uygulamadır. Bu işlem için su ve karbonat karıştırıldıktan sonra bir macun yapılır. Bölgeye uygulanır ve üzeri bir bandajla sarılarak 15 dakika bekletilebilir.
Diş Macunu: Arının zehrini nötralize etme konusundaki etkileri hala tartışılsa da kolay ulaşılabilir olması sebebiyle diş macunu evde bakım yöntemlerinden sayılır. Karbonat macunundakine benzer şekilde diş macunu da sokma bölgesine uygulandıktan sonra bir süre bekletilir ve ardından su ile durulanır.
Arı sokmalarında alerjik tepki gösteren bireylerde alerjik tepkiyi hafifletmek için adrenalin uygulaması, soluk alıp vermeye destek vermek amacı ile oksijen desteği, hava kanallarındaki iltihaplanmayı gidermek adına damar yolu ile antihistaminik ve kortizon içeren ilaç uygulamaları, yine solunum problemlerini azaltmak için albuterol ilaç uygulamalarından biri ya da bir kaçı birlikte verilebilir.
Doktor tarafından, arı sokmasına karşı alerjisi olan kişiler için epinefrin oto enjektörleri reçetelenir ve devamlı yanlarında taşımaları istenir. Bireyin bu enjeksiyonların nasıl yapıldığını iyi bilmesi önemlidir. Sokulmanın ardından hemen kullanılması ciddi reaksiyonları engellemek açısından oldukça hayatidir.
