Toplumda neredeyse herkesin hayatında bir kez yaşadığı baş ağrısı, çok yaygın bir rahatsızlıktır. Yaşam kalitesini oldukça düşüren bu ağrı hissi, başın herhangi bir yerinde başlayarak boyun ve gözleri de etkileyebilir. Bazı ağrılar kısa sürerken bazıları uzun ve kronik bir hal alabilir. Peki, baş ağrısı türleri nelerdir? Nasıl tedavi edilir? Detaylar yazımızda.
Baş ağrısı, baş ve boynun üst kısmından kaynaklanan ağrılar için kullanılan bir tanımdır. Bu ağrı beyin ve kafatasında ağrı duyusu olmamasından dolayı kafatası kemiği çevresindeki ince periosteum, kaslar, gözler, kulaklar, beyin zarları, beyin etrafındaki damarlarda hissedilir. Toplumda en sık görülen şikâyetlerin başında gelir. Bütün baş ağrılarının %90’ını ise migren ve gerilim tipi baş ağrıları meydana getirir. Baş ağrıları primer ve sekonder olarak ikiye ayırabiliriz.
Primer baş ağrıları: Migren, gerilim tipi ve küme baş ağrıları olarak bulunur.
Sekonder baş ağrıları: %10 oranında görülür. Nedeni belirli bir hastalığa bağlıdır. Bu ağrılara sebep olabilen hastalıklar; beyin damar hastalıkları, sinir sistemi hastalıkları, beyin tümörleri, göz hastalıkları, sinüzit, menenjit gibi rahatsızlıklardır.
Gerilim tipi baş ağrısı: En yaygın başağrısı çeşidi olarak kadınlarda daha sık rastlanır. Dünya üzerinde her 20 insanın 1' inde bu ağrı türüne rastlamak mümkündür.
Migren: 2. en sık karşılaşılan primer baş ağrısı tipidir. Erişkinleri etkilediği gibi çocuklarda da gözlenebilir. Puberteden önce kızlarda ve erkeklerde eşit orandayken puberteden sonra kızlarda daha fazla görülür.
Küme baş ağrıları: Daha nadir görülen bir baş ağrısı tipidir. Erkeklerde kadınlara nazaran daha fazla görülür. Bu ağrı tipleri hayatı tehdit eder nitelikte olmasa da günlük yaşam konforunu bozan türdedir.
Baş ve boyunda gelişen yapısal veya enfeksiyonlardan dolayı oluşan baş ağrısı tipleridir. Bu rahatsızlıklardan bazıları; sinüzit, beyin kanaması, menejit, beyin tümörü, kafa içi basınç artması, kafa travması, yüksek tansiyon, uyku apnesi olarak sayılabilir. Sekonder baş ağrısı çoğunlukla birdenbire ortaya çıkar, dinlenme ve ilaçlara yanıt vermez, zamanla şiddeti artar. Genelde başın aynı tarafında ağrı duyulur. Baş ağrısının yanı sıra ona eşlik eden vücudun bir kısmında uyuşma, güç kaybı, görme bozukluğu şikayetleri de görülebilir.
Tüm baş ağrıları içinde hekime en fazla başvuru yapılan hastalıktır. Toplumda bulunan kadınların ortalama % 20'sinde, erkeklerin ise % 8'inde migren olduğu tespit edilmiştir. Migren atağı esnadındaki olumsuz etkileri haricinde okul ve iş performansında düşüş ve sosyal sorunlar gibi kronik etkileri bulunur. Migren teşhisi için özel bir laboratuvar testi ya da radyolojik inceleme bulunmaz.
Migren ağrısı auralı ve aurasız migren olmak üzere iki gruba ayrılır. Migrenlerin yalnızca yüzde 10’u auralıdır. Aura, ön belirtili migrende rastlanan şikayetlerdir. Bu belirtilerin çoğu görmeyle ilgilidir. Bu aşamada hasta, parlak ışıklar, zig zag çizgiler gördüğünü veya görmenin bulanıklaştığını, bir bölgede görme kaybı olduğunu dile getirir. Yanı sıra kolda, bacakta uyuşma, baş dönmesi, konuşma problemleri gelişebilir. Bu şikayetler 20–30 dakika sürer ve sonrasında ağrı başlar.
Migrende ana tedavi, koruyucu ve atak tedavisi olmak üzere ikiye ayrılır. Şayet hastanın ağrıları ayda 1-2 defa oluyorsa yalnızca atak sırasında tedavi önerilir.
Ağrıyı tedavi etmek için basit ağrı kesiciler, steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar, ergotaminli ilaçlar ve triptanlar reçete edilir. Atak esnasında gelişen bulantı ve kusma için ise anti emetik grubu ilaçlar verilir. Ağrı kesiciler atağın başında alınmalıdır. Ancak 1 ay içinde atak sayısı 3-4 defadan fazla oluyorsa atağı önlek için reçete edilen ilaçları da kullanmak gerekir. Koruyucu tedavide sırasında verilen ilaçlar her gün alınır.
Gerilim tipi baş ağrısında; ağrı kesiciler, kas gevşeticiler, antidepresif ilaçlar reçete edilir.
Çoğunlukla genç erkeklerde görülür. Sıklıkla da 20 yaş civarında başlar. Bu ağrı türü yılın belli döneminde ataklar şeklinde gelir. Mevsim geçişlerinde görülen bu ağrılar 15-45 gün kadar sürer. Bu süreçte neredeyse her gün 30 dakika kadar süren ataklar meydana gelir. Çoğunlukla her gün aynı saatlerde tekrarlayan 1 atak vardır. Bu atak sayısı 8’e kadar çıkabilir. Ataklar bitince uzun aylar sessizlik olur. Bulantı, kusma bu ağrılar ile nadir görülür. Terleme olabilir. Dönemsel oluşu, günün belli saatlerinde hissedilmesi, kendi içinde bir düzeninin olması nedeni ile migrenden ayrılabilir.
Küme Tipi Baş Ağrısı Belirtileri Nelerdir?
Akut tedavide yapılabilecekler şu şekildedir;
Önleyici tedaviler ise aşağıdaki gibidir;
Kalsiyum kanal blokerleri
Kortikosteroidler
Lityum karbonat
Sinir bloğu
Ergotlar
Melatonin
