Bazı dış etkenlerden dolayı bel bölgesindeki omurlarda oluşan kayma veya yırtıkların verdiği ağrılı duruma bel fıtığı denir. Belde oluşan ağrıların %1'ini bel fıtıkları oluşturur. Çoğu vakada cerrahi olmayan tedavilerle iyileşen bu yaygın hastalığın belirtileri ve nedenleri nelerdir? Sizler için yazdık.
Bel fıtığı diğer adı ile lumbal disk hernisi, omurlar arasındaki disk dokusunun yırtılması veya zedelenmesi sonucu sinirin kemik arasında sıkışmasına denir. Diskler omurgalar arasına yerleşmiş ve amortisör görevi üstlenen yapılardır. Bu yapılar aynı zamanda omurganın hareket kabiliyetini sağlar. Bazı nedenlerden dolayı bu diskler oldukları yerlerden taşarak sinir köklerine baskı yapabilir. Bu fıtıklaşma sonucu bel ve bacaklarda ağrı, uyuşma, karıncalanma ve kaslarda güç kaybı yaşanabilir. Aşırı kilo, ağır yük taşıma veya fazla sayıda doğum yapılması nedenleri arasında yer alabilir.
Tam olarak nedeni bilinmeyen bel fıtığının bazı tetikleyici faktörlerinin olduğu düşünülür. Yaygın olarak görülen tetikleyici bel fıtığı nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
En yaygın belirti olarak gelişen bel fıtığı ağrısı genellikle kalçalara ve bacaklara yayılarak kendini gösterir. Diğer bel fıtığı belirtileri ise şu şekilde sıralanabilir:
Bel fıtığı tanısı konulması için doktor öncelikle hastanın tıbbi öyküsünü alır ve fiziki bir muayene yapar. Hastanın kas gücü ve refleks hareketlerini kontrol etmek için nörolojik muayene yapabilir. Daha sonra net tanı koymak için görüntüleme testlerinden yararlanır. Bu yüksek çözünürlüklü görüntüleme yöntemleri omurilik veya sinire uygulanan basıyı tespit eder.
Röntgen: Bel ağrısının yanı sıra kemiklerde kırılma ya da omurga da kayma gibi durumlarda hızlı değerlendirme takip için kullanılır.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Birçok klinik vakada omurgayı değerlendirmek için kullanılır. Omurga, omurilik, sinir kökleri ve beyin omurilik sıvısı ile etrafındaki dokular hakkında kanıya varılabilir.
Miyelogram: Omurga kanalına boya enjekte edilerek yapısının net bir biçimde görülmesi amaçlanır.
Bilgisayarlı Tomografi (CT-CAT): Organlar ile birlikte, yağlar, kaslar ve kemiklerin ayrıntılı görüntülenmesini sağlar.
Elektromiyagrafi (EMG): Herhangi bir sinirin kas uyarılarına karşı kas tepkilerini ya da elektriksel aktivitelerini gösteren bir testtir.
Bel fıtığı belirtileri olan genellikle; yatak istirahati, medikal ağrı kesici tedavi veya fizik tedavi ve rehabilitasyon yöntemleri uygulanarak iyi hal sağlanabilir. Fakat bu yöntemlere rağmen ağrısı, kuvvet kaybı veya idrar kaçırması olan kişiler için cerrahi yöntem kaçınılmaz olur. Uygulanan ameliyat yöntemi farketmeksizin cerrahi uygulamada amaç baskı oluşan sinir kökünün rahatlamasıdır.
Bel fıtığı ameliyatının amacı, fıtıklaşan diskin sinirlere baskı yaparak hasar vermesini buna bağlı olarak ağrı ve kuvvet kaybı benzeri şikayetlerin önlenmesini sağlamaktır. Bel fıtığı tedavisi için sıkça uygulanan cerrahi yöntemler ise şunlardır.
Lamitektomi: Bu cerrahi yöntemde hekim omurların yay şeklini aldığı bölgede (lamina) olan sinirler üzerindeki baskıyı gidermek isterler. Küçük bir keşiden yapılabilen operasyonda mikroskop ile işlem yapılabilir. Gerekli durumlarda laminanın tamamen çıkarılması yani lamitektomi uygulanabilir.
Yapay Disk Cerrahisi: Bu ameliyat genellikle bel kısmında bir omurda oluşan sorunlarda yapılır. Hastanın eklem iltihabı veya kemik erimesi gibi rahatsızlıklarında birden fazla disk problemi yaşandığı düşünülerek bu ameliyat yapılmayabilir. Yapay disk ameliyatı için karın bölgesinden bir kesi yapılarak içeri girilir ve sorunlu diskin çıkarılarak plastik veya metal yapıda bir disk konulur. Ameliyat sonrası hasta birkaç gün hastanede kalabilir.
Spinal Füzyon Uygulamaları: Bu bel fıtığı cerrahisinde ise 2 veya daha fazla omur kemiği kalıcı bir biçimde birbirine sabitlenir. Sabitleme işlemi için hastanın başka bir yerinden alınan kemik greftleri kullanılır. Füzyon uygulanan bölgenin destekli durabilmesi için plak vidadan da destek alınabilir. Ameliyat sonrası hastanın omurgası tamamen sabitlenir. Birkaç gün hastanede yatış yapılabilir.
Bel fıtığı ameliyatı sonrası hasta;
Bel fıtığının ameliyat edildikten sonra tekrarlama riski bulunsa da bu oran oldukça düşüktür. Aynı yerden tekrarlama oranı %2-3 civarında görülür. Ameliyat sonrası önlemlere dikkat edildiğinde ise daha düşük oranlara iner.
Dilerseniz bu konu ile ilgili videomuzu izleyebilirsiniz.
