Omurga, vücudun hareketini sağlayan önemli bir yapıdır. Bu yapıda bulunan omurga kemiklerinin birbirinin üzerine doğru kayması durumuna, bel kayması denir. Genellikle genetik veya travmalar sonucu oluşan bu rahatsızlık, belde ağrı olmak üzere hareket kısıtlanmasına kadar birçok semptoma neden olur. İleri aşamada kalıcı bir sorun oluşmaması için ise süratle tedavi edilmesi gereken ciddi bir rahatsızlıktır.
Omurga vücuda dik formunu veren ve üst üste dizili olan omur kemiklerden meydana gelir. Bazı nedenlerden dolayı bu kemiklerin öne veya arkaya doğru kayması ile oluşan rahatsızlığa, bel kayması denir. Omurgada meydana gelebilecek ufak bir hasar bile bel kayması oluşmasına neden olabilir. Tıp dilinde spondilolistezis denilen bel kayması sonucu omurların arasında bulunan omurilik, sinirler ve dokular sıkışır. Bunun sonucunda ise bel, bacaklar ve ayak parmaklarında ağrı oluşur. Yanı sıra, bu bölgelerde uyuşma, yanma ve karıncalanma gibi belirtilerde görülebilir. Erkeklere oranla kadınlarda daha sık görülen bu rahatsızlık semptomlarından dolayı bel fıtığı ile benzerlik gösterebilir. Bel kayması genellikle yaşlılık, kazalar ve genetik yatkınlığa bağlı olarak gelişebilir.
Omurgada kayma ile gelişen bu hastalık doğuştan veya farklı nedenlerden dolayı oluşabilir. Genel olarak bel kayması nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
Bel kayması olan kişilerde görülen genel belirtiler ise şu şekildedir:
Bel kayması çeşitleri doğuştan veya sonradan edinilen olarak farklı türlerde gelişebilir.
Dejeneratif Spondilolistezis: Yaşlılığa bağlı olarak omurga ve çevre dokuların birbirlerinin üzerine gelerek kaymasıdır. Özellikle 40 yaş üzerinde bulunan kişilerde, omurga ve dokularda yaşlanma sonucu oluşan yıpranmalardan dolayı gelişir.
Spondilolistezis: Vücudun üst kısmına aşırı yük yüklenmesi sonucu kırık oluşması durumudur. Stres kırığı da denilen bu oluşumda üstte bulunan omur aşağı doğru kayar. Bu kırıkların meydana getirdiği bel kayması dinlenme sırasında ağrı vermez. İlk belirtisi kalça ve bel ağrısıdır.
Travmatik Spondilolistezis: Kaza geçirilmesi ile oluşan bel kayması türüdür. Bu türde ağrı ayakta dururken veya hareket ederken yaşanabilir. Rahatsızlığın gelişimi ve şiddeti travmanın boyutuna göre değişkenlik gösterir.
Bu gibi bir durumla karşılaşan kişinin herhangi bir fiziksel müdahalede bulunmadan hemen doktora başvurması önemlidir. Zira yapacağı yanlış bir hareket istenmeyen farklı komplikasyonlara sebep olabilir. Hekim teşhis için yapacağı muayene sonrası; MR veya hareketli grafi isteyebilir. Öne ve arkaya eğilme gibi farklı poziyonlarda çekilen görüntülemelerden sonra teşhis kolayca konulabilir.
Cerrahi Olmayan Yöntemler: Bu hastalara cerrahi tedavi yapılmadan önce medikal tedavi uygulanır. Bu noktada ağrının şiddeti ve rahatsızlığın derecesi önemlidir. Hekim hastadan hareketlerini kısıtlamasını isteyebilir. Ya da gerekiyorsa bel korsesi takmanızı önerebilir. Korsa ağrının ve spazmların hafiflemesine yardımcı olur. Yanı sıra, bele yapılan steroid enjeksiyon iğnelerde kullanılabilir.
Fizik Tedavi Yöntemleri: Hastanın bel kaslarının güçlenmesi için hekim bir fizik tedavi programı hazırlayabilir. Bu sayede bel kasları güçlenir ve omur daha güçlü bir hal alabilir. Bu tedavi uzman gözetiminde uygulanır.
Medikal ve fizik tedaviye yanıt vermeyen vakalarda hekim de uygun görürse cerrahi müdahale yapılabilir. Bu anlamda şiddetli ağrının yanında, yürüme zorluğu çekme, mesane ve bağırsak işlev bozuklukları yaşanması ameliyatı gerekli kılabilir.
