Yeni ebeveynler bebeklerinin saçını tararken, banyo yaptırırken hatta başlarını okşarken bıngıldak bölgelerine zarar vereceklerini düşünerek endişe edebilirler. Ancak sanılanın aksine aşırı yumuşak ve hassas olmayan bu doku, son derece sağlamdır ve bebeklerde kafa travmalarına karşı adeta bir kalkan görevi üstlenir. Peki, bıngıldak nedir? Ne zaman kapanır? İşlevleri nelerdir? Merak edilenler yazımızda.
Birden çok kemikten oluşan kafatası, beyin zarlarını ve beyin dokusunu korur. Hamilelik döneminde kafatası kemikleri arasında birleştirici uçlar ve baklava şeklinde olan bıngıldak adında bir açıklık bulunur. Bu bölüme halk arasında ‘yumuşak nokta’ da denir. Kafatası kemiklerinin birleşim noktalarının arasında kalan ve bağ dokudan oluşan bu bölgeye bıngıldak denir. Gebeliğin son zamanlarına kadar 6 tane olan bıngıldakların, doğum öncesi ortalama 5 tanesi kapanır.
İlk 2 yılda beyin büyümesi çok hızlı olduğu için kafatası kemiklerinin büyümeye uyum sağlayabilmesi gereklidir. Kafa kemikleri esnek olmadığı için kafa içindeki basınç ve hacim değişimlerini ancak bıngıldak sayesinde dengeleyebilir. Yenidoğan bebeklerde kafatası henüz tam olarak gelişmemiş ve son şeklini almamıştır. Bu durum doğum esnasında kemiklerin üst üste binerek, kafatasının esnemesine ve doğum kanalına girebilmesine yardımcı olur. Yani bıngıldak doğumun kolay olmasını sağlar.
Bıngıldak çok sert bir darbe almadıkça bebeğe herhangi bir zararı olmaz. Yanlış bilinenin aksine bıngıldak çok hassas ve korunaksız bir bölge değildir. Bu yüzden saç taramak, konak temizlemek, yıkamak ve dokunmak gibi basit müdahalelerde etkilenme olmaz.
Kemik doku sert olduğu için bebeğin başı alından arkaya doğru hafif bir basınçla okşanınca bıngıldak hissedilebilir.
Vücutta sıvı kaybı yaşanan ishal ve kusma gibi durumlarda bıngıldakta çökme olabilir. Bu durum sıvı kaybının ciddi boyutta olduğunu gösterir. Bıngıldakta şişme olması ise menenjit denilen beyin zarı iltihabında, kafa içi kitle ve beyin omurilik sıvısını arttıran durumlarda meydana gelebilir. Yanı sıra, bu sorunlardan dolayı bıngıldak şişmesi olan çocuk sağlıksız görünür ve başka bulguları da vardır. Ancak sağlıklı çocuklarda bu ihtimal düşüktür, bu yüzden endişelenmeye gerek yoktur.
Ön bıngıldak normalde 12-18. ayda kapanır. Ancak bu süre 24.aya kadar da uzayabilir. Bazı bebeklerde ise arka bıngıldakta da açıklık görülebilir. Bu açıklığın en geç 3 ayda kapanmalıdır.
Bebeğin kafasında yer alan bıngıldak ellendiği zaman hissedilemiyorsa bu her zaman kapandığı anlamına gelmez. Bıngıldağın erken kapanması halinde genellikle skafa kemikleri arasındaki uçlar aracılığı ile baş büyümeye devam eder. Bu gibi durumlarda ayda bir kez bebeğin baş çevresi ölçülmelidir. Bu yüzden bıngıldak, aylık kontrollerde doktor tarafından her zaman değerlendirilmelidir. Ancak bıngıldağın erken kapanması bazı sağlık problemlerine de işaret edebilir. Bundan dolayı, kafadaki kemikler arası boşlukların ve bıngıldağın zamanından önce kapanması;
Bebeğin rutin kontrol muayenesinde bıngıldak açısından değerlendirilebilmesi için sakin ve oturur bir pozisyonda olması gerekir. Bu muayenede aşağıdaki belirtiler, ek semptomlar bulunmuyor, bebeğin genel durumu ve keyfi iyi ise normal olarak kabul edilecektir. Ancak bıngıldakta çökme, şişme gibi belirtilere rastlanırsa ilgili hastalık için değerlendirilmesi gerekir.
Bıngıldak Çökmesi: Vücutta meydana gelen bazı sıvı kayıplarında bıngıldak çökebilir. Çökmenin oluşma şekli ise sıvı kaybının şiddetine dair bilgi verir. Bu gibi durumlarda acilen bebeğe gerekli miktarda sıvı verilmesi önemlidir.
Bıngıldakta Şişme: Tümöral oluşumlar, menenjitler ve hidrosefali durumlarda bıngıldakta şişme oluşabilir.
Bıngıldağın Olağan Halinden Daha Çıkıntılı Durması: Kafa içi basıncının arttığını gösteren bu durum, doktor kontrolünü gerektirir. Bebekte hastalıkla alakalı farklı bulgular da var ise erken müdahale edilmesi gerekebilir.
Tüm bebeklere doğumdan itibaren anne sütünde yetersiz olduğu için günlük 400-600 ünite D vitamini verilmesi önerilir. Bu vitamin bebekleri raşitizmden korurken aynı zamanda, bıngıldağın oluşumunda rol oynayan kemik gelişimini de destekler. Bu sayede bıngıldağın geç kapanmasını önler. Bıngıldak erken kapansa bile bebeğin sağlıklı bir kemik gelişimi elde etmesi için D vitaminine devam edilmelidir.
