Son yıllarda böbrek hastalıkları yetişkinler kadar çocuklarda da artış gösteriyor. Sessizce ilerleyen bu hastalıklar, çocuklar büyüdükçe böbrek yetmezliğine kadar varabiliyor. Bu nedenle ebeveynlerin böbrek problemlerine sebep olabilecek hatalara karşı dikkatli olması gerekiyor. Peki, çocuklarda böbrek sorunlarına neden olabilecek hatalar nelerdir? Detaylar yazımızda.
Ülkemizde yetişkin bireylerin çoğunda su tüketiminin önemi henüz tam olarak kavranamadığı için bu alışkanlığı çocuklarına da aktarmada özen gösterememektedirler. Su tüketilmesinin oksijeni ve besinleri organlara taşıdığı, toksik maddeleri vücuttan attığı, enfeksiyonlarla savaştığı ve metabolizmayı düzenlediği gibi önemli etkileri unutulmamalıdır. Bu yüzden bebeklere ek gıdaya başladıkları 6. aydan itibaren yemeklerden donra 30-100 ml arası su mutlaka içirilmelidir. 1-5 yaş arası çocuklarda da su tüketimi alışkanlığının oluşturulması gerekir. Ayrıca yemek haricinde mevsime ve çocuğun yaptığı aktiviteye göre su verilmesi de oldukça önemlidir. Çocuğun yeteri kadar su içip içmediğini kontrol etmek için tuvalete ne sıklıkla gittiğini takip etmek yeterlidir. Yaşa göre farklılık gösterse de normal hallerde çocuklar günde 2-3 saatte bir tuvalete giderler.
Kalp-damar hastalıklarından yüksek tansiyona kadar birçok sağlık sorununa neden olan tuz vücuttan atılırken böbreklere de zarar verir. Ayrıca böbrek hastalıklarının hızlı ilerlemesine de neden olur. Bu yüzden bebeklik döneminden itibaren çocuklar aşırı tuz tüketmeye alıştırılmamalıdır. 1 yaşına kadar tuzla tanışmaması, 1-18 yaş aralığında günlük tüketilen tuz miktarının günlük 2-3 gr’ı geçmemesi önerilir. Bu nedenle tuz tüketiminde ebeveynler rol model olmalıdır.
Çocuklar genellikle oyun oynarken yarıda bırakmamak için tuvaletlerini uzun bir süre tutarlar. Bilhassa anaokulu dönemindeki çocukların birçoğu son ana kadar idrar tutmaktadırlar. Ancak bu çok riskli bir alışkanlıktır. İdrar tutmak ciddi idrar yolu enfeksiyonlarına sebep olabilir. Bu yüzden idrar tutmaması için çocuk 2-3 saatte bir tuvaletinin olup olmadığı sorgulanarak tuvalet alışkanlığının kazandırılması önemlidir.
Ebeveynlerin çocuklarının beslenmesi konusundaki yanlış davranışları obeziteye neden olan en önemli sebeplerdendir. Çocuğa ödül olarak paketli gıdalar vermek, tv ve bilgisayar başında sürekli abur cubur yemesini göz ardı etmek çocuğun sağlığı için en büyük tehdittir. Paketli hazır gıdalar, fast food tarzı beslenme, cips, salam, sosis, sucuk, turşu, salça, konserve gibi hazır besinlerin tüketilmesi en aza indirilmelidir. Doğru olan potasyum içeriği zengin sebze ve meyve tüketimini alışkanlık haline getirmesini sağlamaktır. Ancak aşırı hayvansal protein alımına dikkat edilmelidir.
Yetişkinlerde bulunan cilt üstü koruma tabakası bebeklerde bulunmaz. Bu yüzden çocuklar ve bebeklerde yanlış yapılan alt temizleme işlemi, idrar yolu enfeksiyonlarına sebep olabilir. Alt temizlenirken zorunlu değilse sabun, şampuan ve ıslak mendil gibi ürünler kullanılmamalıdır. İçeriğindeki kimyasallardan dolayı bu ürünler, genital bölgenin pH dengesini bozarak yaralı bakterileri azaltıp zararlı bakterilerin artmasına sebep olabilir. Bu yüzden yalnızca su ve pamukla alt temizlemek yeterlidir.
Erken dönemde belirti göstermeyen ve sinsi ilerleyen böbrek yetmezliğini teşhis etmek için en etkin yol düzenli kan ve idrar tahlili verilmesidir. Bu hastalığı yavaşlatmak ve tedavi etmek için erken teşhis oldukça önemlidir. Özellikle aile öyküsünde hipertansiyon, diyabet, obezite gibi örnekler varsa çocuğun da böbrek fonksiyonlarının 6-12 ayda bir takip edilmesi gerekebilir.
Ağrı kesiciler dahil tüm ilaçlar vücuttan atılırken böbrekler için riske neden olabilir. Uzman kişiye sorulmadan verilen ilaçlar böbrek sağlığı için risk faktörüdür. Uzun süren ve kontrolsüz ilaç kullanan çocuklarda kronik böbrek hastalıkları görülebilir. Benzer biçimde hekim önerisi olmadan verilen vitaminlerde çocuk için zararlı olabilir.
Egzersiz ve hareketli yaşam tüm ciddi hastalıklarda olduğu gibi böbrek hastalıklarından korunmada da önemli bir ihtiyaçtır. Bu alışkanlığın küçük yaşlardan kazandırılması ise ömür boyu sürmesine vesile olur. Bunun yanı sıra psikolojik rahatsızlıklardan da koruyarak mutlu bir yaşam sürmesine yardımcıdır. Bu yüzden böbrekler ve tüm vücut sağlığı için egzersiz çocuklara aşılanması gereken bir alışkanlıktır.
Sağlıksız beslenme ve obezite çocukluk çağında hipertansiyona neden olabilir. Bu hastalık ise kendini baş ağrısı ile gösterir. Bazen de sessizce ilerler. Tedavisi yapılmadığı zaman ise kalp ve böbrek yetmezliği gibi ciddi sorunlara neden olabilir. Bu yüzden çocuklara şikayeti olmasa da 3 yaşından sonra rutin muayenelerinde tansiyon kontrolü de eklenmelidir.
