Covid-19 salgını ile hayatımıza hızlı bir giriş yapan MIS-C sendromu, covid-19 geçiren çocuklarda görülüyor. Hayati organları etkileyerek ciddi sonuçlara neden olabilen bu rahatsızlık aileleri tedirgin ediyor. Peki, MIS-C sendromu nedir? Belirtileri nelerdir? Tüm detaylar yazımızda.
Çok sistemli inflamatuar sendrom yani MIS-C, covid-19 geçiren çocuklarda; kalp akciğer, böbrekler, damarlar, beyin ve diğer bazı organ ve dokuların iltihaplanması ile görülen ciddi bir tablodur. MIS-C hastalık değil birçok semptomdan oluşan bir sendromdur. Covid-19 hastalığını hafif ateş veya asemptomatik (belirtisiz) geçiren çocuklarda da görülebiliyor. Ateş, ishal ve kusma ile kendini gösteren sendrom, bağışıklık sisteminin verdiği aşırı tepki ile çoklu organ yetmezliğine sebep olabiliyor.
Çocuklarda oluşan multisistem inflamatuar sendrom (MIS-C) semptomları aynı anda oluşmayabilir. Şu ana kadar yaygın olarak görülen MIS-C hastalığı belirtileri ise şu şekildedir:
Acil müdahale gerektiren belirtiler ise şu şekildedir:
MIS-C hastalığı nedeni ve risk unsurları hakkında henüz bilinmeyen birçok şey bulunuyor. Şuan bilinen ise Covid-19’u belirtisiz veya hafif geçiren çocuklar, hastalıktan ortalama 2-4 hafta sonra ciddi şikayetler gelişerek mıs-c teşhisi alabilecekleri yönündedir. Fakat, covid-19 geçiren her çocukta mis-c sendromu oluşmaz. Sendromun kimde gelişeceğine dair faktörler henüz bilinmemekle birlikte, genetik faktörlerin risk unsuru oluşturacağı düşünülebilir. Bilinen diğer olgu ise, korona virüsünün hastalığı kendisi oluşturmasa da, mıs c hastalığı oluşması için risk unsurlarını tetiklediğidir. Sendromun bulaşıcı olduğuna dair henüz bir veri yoktur.
Doktor 24 saati aşan bir ateş olması yanında birçok organın etkilendiğini tespit ederse, covid-19 için olma veya geçirilme olasılığını araştıracaktır. Eğer belirtiler bu yönde ise yani MIS-C şüphesi bulunuyorsa, erken teşhis ve tedavi aynı zamanda bu sendromla benzer özellikler taşıyan;
Tüm bunların sonucunda MIS-C teşhisi konulunca hayati tehlikeyi engellemek adına acilen tedaviye başlanmalıdır.
MIS-C sendromu tedavisi genellikle hastanede yapılır. Bazı vakaların pediatrik yoğun bakım ünitesinde tedavi ihtiyacı gelişebilir. Tedavide amaç hayati organlarda oluşabilecek kalıcı hasarı engellemek ve destekleyici bakım sağlamaktır. Tedavi planı belirtilerin şiddeti, hangi organlarda olduğuna göre farklılık gösterir.
Tedavide inflamasyon azaltmak için şunlar yapılabilir:
Yanı sıra destekleyici bakım olarak; solunuma yardımcı olarak oksijen veya nadiren solunum cihazı, sıvı kaybı için damardan sıvı takviyesi, şok tablosunda tansiyonu düzenlemek için kalp destek ilaçları kullanılabilir.
MIS-C ile birlikte bakteriyel bir enfeksiyon var ise antibiyotik tedavisi verilebilir.
Şuana kadar görülen MIS-C vakalarında tekrar den bir veriye rastlanmaz. Fakat, tekrarlama olasılığı veya riskine dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır.
Covis-19’un bir komplikasyonu olarak kabul edilen MIS-C ilerleyişi ve belirtileri açısından her kişide farklı gelişebilir. Ancak, erken teşhis ve doğru bir tedavi ile birçok hastada tam olarak iyileşme sağlanabilir. Kalp, akciğer ve böbrekler gibi hayati riski olan organlarda tutulum yapan hastalık, kalıcı hasarlara ve nadiren olsa da ölümlere de neden olabilir.
Çocukların MIS-C geçirmelerini önlemenin tek yolu şuan için covid-19 virüsüne yakalanmamalarıdır. Bu yüzden çocuğun temas ettiği erişkinlerin aşılı olması önemlidir. Bunun yanı sıra covid önlemleri kapsamında dikkat etmeniz gerekenler şu şekildedir:
