Damar Tıkanıklığı Nedir?
Damar tıkanıklığı, kolestrol artıkları veya yağ kalıntıları gibi maddelerin damarların iç duvarında birikerek tıkanıklık yapmasıdır. Genellikle ilerleyen yaşlarda damar duvarlarında oluşan esneklik kaybı, obezite, hipertansiyon veya diyabet gibi nedenlerden meydana gelebilir. Tıbbi ismi ile vasküler oklüzyon denilen hastalık, ciddi ve tehlikeli sonuçlara neden olabilir.
Damar Tıkanıklığı Neden Olur?
Damar tıkanıklığının meydana gelmesindeki ilk sebepler arasında; damarların esnek yapısını kaybetmesi ve damarın iç kısmındaki pürüzsüzlüğün azalmasına sebep olan ateroskleroz yani damar sertliği yer alır. Damar sertliğine neden olan faktörler ise şu şekilde sıralanabilir:
- Aşırı kilolu olmak (obezite)
- Şeker hastalığı (diyabet)
- Hipertansiyon (yüksek tansiyon)
- Sigara kullanmak
- Sedanter yaşam tarzı
- İleri yaşlarda olmak
- Yüksek kolestrol (hiperkolesterolemi)
- Aşırı tüketilen trans yağ içeren sağlıksız beslenme şekli
- Ailede damar tıkanıklığı öyküsü olması
Kalp Damar Tıkanıklığı
Kalp damarı tıkanıklığı, işlevi kalbe oksijeni bol kan götürüp kalbi beslemek olan atardamarların tıkanmasıdır. Koroner arter diye adlandırılan bu damarların takınmasına, koroner arter hastalığı denir. Sıklıkla damar duvarlarındaki aterosklerotik plaklar yani kolestrol içeren birikimler ve iltihaplanmalar neden olur. Genellikle uzun bir döneme yayılan hastalık pek belirti vermez. Bu yüzden hastalar kalp krizi geçirene değin bir semptom hissetmeyebilir.
Beyin Damar Tıkanıklığı
Beyindeki damar tıkanıklığı, genel olarak damar sertleşmesi ile oluşan plak birikimi sonucu meydana gelir. Bu tıkanıklıktan en çok iç karotis, vertebral, orta serebral ve baziler arter damarlar etkilenir. Beyindeki tıkanıklık aşağıdaki etkenlerden dolayı inmeye neden olabilir:
- Arterde zamanla oluşan plak damarı daraltarak kan akışını tamamen engeller.
- Plak arterin duvarına hasar vererek o alanda pıhtı oluşmasına neden olur.
- Plak parçalanarak kan yolu ile hareketlenir ve diğer küçük damarlarda tıkanmalara yol açabilir.
Damar Tıkanıklığı Belirtileri Nelerdir?
Damar tıkanıklığı belirtileri tıkanıklığın görüldüğü damara göre değişkenlik gösterir:
Kalp Damar Tıkanıklığı Belirtileri
- Basınç şeklinde hissedilen göğüs ağrısı; boyun, çene, kol ve sırtın sol kısmından yansıyarak hissedilir.
- Nefes darlığı
- Damarın tam anlamıyla tıkanması sonucu kalp kasları beslenemez. Bu durum kaslarda nekroz yani doku ölümü olmasına yol açar ve kalp krizi oluşabilir. Ölümcül olabilen ve acil müdahale gerektiren bir durumdur.
Beyin damarı ve Şah Damarı Tıkanıklığı Belirtileri
- Bulanık görme
- Ani görme kaybı
- Yürüme bozukluğu
- Baş dönmesi
- Bilinç bulanıklığı
- Dengede bozulma
- Şiddetli baş ağrısı
- Konuşma bozukluğu
- Yutma güçlüğü
- Hafıza problemi
- Vücudun bir kısmında gelişen karıncalanma, uyuşma, hissizlik ve kuvvet kaybı
Bacak Damar Tıkanıklığı Belirtileri
- Yürümede güçlük
- Merdiven çıkmada zorlanma
- Kangren
- Ayaklarda morarma ve soğukluk
- Bacak ve ayaklarda geçmeyen yaralar
- Baldırda, bacakta veya uylukta yürürken meydana gelen kramplı ağrı
- İleri evrelerde dinlenirken hissedilen ağrı
Toplardamar Tıkanıklığı Belirtileri
- Bacak derisinde parlama ve kıl dökülmesi
- Ayak bileklerinde mor ve mavi varisler
- Bacakta görülen şişlik, ısı artışı, kızarıklık ve ağrı
- Ayaklarda cilt renginde koyulaşma ve bilekte ağrı
Damar Tıkanıklığı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Damar tıkanıklığının tedavi edilmesi için ilk olarak hastalığa etken olan risk faktörlerinin bertaraf edilmesi gerekir. Bunun için atılacak adımlar şu şekilde sıralanabilir:
- Beslenme düzeni değiştirilerek sağlıklı bir diyet uygulanmalıdır.
- Fazla kilolu kişilerin ideal kilolarına kavuşmaları gerekir.
- Sigara kullanılmamalıdır.
- Diyabet hastalarının şeker seviyelerini kontrol altında tutmaları gerekir.
- Her gün düzenli spor yapılarak hareketli bir yaşam biçimi oluşturulmalıdır.
- Yüksek kolestrol ve hipertansiyon bulunuyorsa tedavisi yapılmalıdır.
- Hekimin reçete ettiği ilaçlar düzenli bir şekilde kullanılmalı ve tavsiyelerine uyulmalıdır.
