Kişi kulaklarını kepçe, bacaklarını çarpık bulup kendine ve çevresine daha güzel görünmek isteyebilir. Her bireyin bedeninde beğenmediği taraflar olması doğaldır. Ancak bu durumu abartarak gerçek olmayan, imgesel bir kusur ile sürekli meşgul olması psikolojik hatta psikiyatrik sorunlara işaret edebilir. Bu anlamda beden dismorfofobik bozukluğu olan dismorfofobi bu sorunlardan biridir. Peki, dismorfofobi neden olur? Belirtileri nelerdir? Detaylar yazımızda.
Dimorfofobi, kişinin normal görünmesine rağmen vücudunun herhangi bir bölümünü beğenmeyerek sürekli bunu düşünmesi ile ilgili zihinsel bir rahatsızlıktır. Genellikle çocukluk ve ergenlik döneminde meydana gelen bir durumdur. Dismorfofobik bozukluğu olan bireyler genellikle vücutlarında bir kusur olduğunu düşündükleri için aynaya bakmak istemezler ya da tam tersine sürekli aynada kusurlu gördükleri bu kısmı incelerler. Hasta bedensel bir kusur olmasa bile öyle olduğuna inanır, az kusurlu bir bölgesi olsa onu olduğundan çok daha fazla abartır. Dismorfofobisi olan hastaların çoğunluğu sosyal ortamlardan kaçınır, hatta bazıları hiç evlenmez veya çalışma hayatına girmezler. Çünkü çevresindeki kişilerin onların kusur buldukları yerleri ile alay ettiklerini düşünürler.
Bedenle ilgili dismorfofobisi sıkça ergenlik veya yetişkinlikte görülür. Yapılan araştırmalara göre bu ruhsal bozukluğun kadınlarda daha fazla meydana geldiğini göstermiştir. Rahatsızlığın belirtileri bazı zamanlar kişinin aynaya küs bir hayat geçirmesi, bazen de sürekli aynaya bakarak kusurlu bulduğu bölgelerini incelemesi şeklinde gelişir. Dismorfofobi belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Kendini beğenmeme hastalığı da denilen dimorfofobinin nedenleri bilinememekle beraber, bozukluğun gelişmesinde aile içinde duygu durum bozukluğu, obsesif-kompülsif bozukluk ve serotonerjik işlev bozukluğu öyküsü olması etken olabilir. Diğer etkenler ise şunlar olabilir:
Rahatsızlığın çocukluk çağında da temelleri oluşabilmekle birlikte dismorfofobi sıklıkla erken ergenlik döneminde, ergenlik sorunlarıyla birlikte görülebilir. Ergenlikte genellikle kişilerin kendi görünümleriyle fazla ilgilenmeleri, bir sivilceyi, burnunu veya bir başka fiziksel görünümünü çirkin bulmaları, bunu aşırı önemsemeleri sıkça rastlanan bir durudur. Bununla birlikte beğenilme, önemsenme, kabul görme konusunda aşırı problemi olanlar, benlik saygısı ve güven problemi yaşayan kişilerde problem fiziksel bir unsurla bağdaştırılır. Bu durum ergenlik dönemi geçse de fiziksel kusur algısı kalıcı olabilir ve takıntı haline dönebilir.
Bu yüzden özellikle ebeveynlerin sonra kişinin ergenlik çağında bu duruma dikkat etmesi ve bu dönemde sorunun aslında fizikselden çok psikolojik olup olmadığını irdelemesi önemlidir. Böylece kişinin yetişkinlikte dismorfofobiden muzdarip olması engellenebilir.
Dismorfofobik hastaların birçoğu kendinde kusur bulduğu için çeşitli estetik operasyonlar yaptırırlar. Ancak bu ameliyatları olsalar dahi kendilerinde kusur bulmaya devam ederler. Bu yüzden estetik operasyon öncesi cerrahların kişilerin bunu gerçek bir ihtiyaç veya tercihten dolayı mı, yoksa psikolojik bir problemden dolayı mı yaptırmak istediklerini iyi analiz etmeleri gerekir. Hastayı da bu doğrultuda uzman bir psikiyatriste yönlendirmeleri doğru olacaktır. Psikiyatrist tedavide psikoterapi ve gerekli gördüğünde ilaç tedavisi verebilir. Ayrıca rahatsızlık için sanat, spor ve sosyal etkinliklerin iyileştirici gücünden yararlanmakta fayda vardır.
