Gizli Şeker Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Gizli Şeker Nedir?

Gizli şeker diğer ismi ile prediyabet, kan şeker düzeyinin normalden yüksek olduğu fakat diyabet teşhisi konulması için kabul edilir seviyede olmadığı durumdur. Bu halde yapılan açlık-tokluk testinde alınan sonuçlar normal aralıkta değildir. Ancak tip2 diyabet tanısı alacak kadar da yüksek olmadığı için gizli şeker olarak adlandırılır. Prediyabet, bu kişilerin diyabet hastası olmadığı ama diyabet hastası olma yolunda aday olduklarını ve bu konuda ciddi tedbirler almaları gerektiğine işaret eder. Araştırmalar gizli şeker hastalarının dikkat etmedikleri zaman ortalama 10 yıl sonra şeker hastalığı tanısı aldıklarını göstermiştir. Bu yüzden gizli şeker tespit edilen hastaların gerekli tedavilerini yaparak diyabet risklerini bertaraf etmeleri oldukça önemlidir.

Gizli Şeker Belirtileri Nelerdir?

Gizli şeker, açlık-tokluk kan testine göre tespit edilse de kişide bu testi yaptıracak bazı belirtilere de sebep olur. Örneğin; kişinin çok sık acıkması, açlığa fazla dayanamaması ve hızlı yemek yemesi gibi diyabet belirtilerine sahip olması sayılabilir. Gizli şeker hastalarında en fazla hastaneye gitme nedenleri ani şeker düşmesi problemidir. Normal bir kişide öğün aralıkları 4-5 saate kadar çıkabilirken, prediyabet sorunu ile bu süre 2 saate kadar düşebilir. Şayet gizli şekeri bulunan bir kişi 4-5 saat aç kalmış ise bu durum çok hızlı yemek yemesine veya tatlı krizine girmesine neden olabilir. Gizli şekerin belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Kilo alımı, obezite
• Sık sık acıkma ihtiyacı ve çok yemek yeme
• Ani sinir ve öfke atakları
• Yüksek kan basıncı
• Kolestrolün artması
• Halsizlik ve yorgunluk hali
• Susuzluk ve ağızda kuruluk hali
• Odaklanmakta zorlanma
• Su tüketiminin normalden fazla olması
• Bulanık görme
• Uyku sorunları
• Ciltte oluşan koyulaşma ve renk değişimleri
• El ve ayaklarda karıncalanma, uyuşukluk
• Sık ve bol miktarda idrar
• Cinsel sorunlar
• Yaraların geç iyileşmesi

Gizli Şeker Nedenleri Nelerdir?

• Genetik faktör
• Hipertansiyon
• Gebelikte şeker hastası olunması
• Fazla kilo
• Karın çevresindeki aşırı yağlanma
• Hareketsiz yaşam
• Kötü beslenme alışkanlığı

Gizli Şeker Kaç Olmalıdır?

Gizli kan şekeri tespiti için açlık-tokluk kan şekeri ve hemoglobin HbA1c şeker testi yapılması gerekir. Test neticesinde çıkan değerler hastanın durumunu belirler.

• Sağlıklı bireylerde açlık kan şekeri değeri 70-100 mg/dl arası, tokluk kan şekeri değeri 140 mg/dl’nin altı ve 3 aylık kan şekeri düzeyi olan HbA1c değeri ise 5,5’in altında olması gerekir.
• Gizli şeker hastalığı olan kişilerde ise açlık kan şekeri değeri 100-124 mg/dl, tokluk kan şekeri değeri 140-199 mg/dl ve hemoglobin HbA1c değeri 5,5-6,4 aralığında çıkar.
• Diyabet hastalarında da açlık kan şekeri değeri 125 mg/dl’nin, tokluk kan şekeri 200 mg/dl’nin ve hemoglobin değeri 6,5 mg/dl’nin üzerinde tespit edilir.

Gizli Şekerin Zararları Nelerdir?

Çoğu vakada belirgin bir semptom vermeyen gizli şeker ileri aşamalarda diyabete dönüşebileceği için bazı zararlara neden olabilir. Bunun sebebi ise birçok hastalığın diyabetten dolayı olmasıdır. Örneğin gizli şeker; pankreas ve böbrek problemlerine, göz hastalıklarına veya çeşitli kalp damar hastalıklarına neden olabilir. Organ yetmezliğine varan sonuçların önüne geçmek için ise prediyabet için erken tanı ve tedavinin yapılması oldukça önemlidir.

Gizli Şeker Nasıl Teşhis Edilir?

Genetik olarak ailesinde diyabet hastası olan kişiler, kilolu bireyler, kolesterol hastaları ve 4 kilonun üzerinde doğum yapan kadınlar gizli şeker için risk grubunda bulunurlar. Risk grubundaki kişilere 3 yılda bir uzman bir doktora başvurarak gizli şeker testi yaptırmaları önerilir. Özellikle orta yaşın üzerindeki kilolu bireylerin düzenli muayene ve kontrollerini aksatmamaları gerekir.

Gizli şeker, hastaya yapılan kan tetkikleriyle ölçülerek teşhis edilir. İlgili kan testlerinde aşağıdaki değerlere bakılır:

• 8 saat aç kalınarak ölçülen açlık kan şekeri, 100 ila 124 mg/dl aralığında ölçüldüğünde bozulmuş kan şekerinden bahsedilir.
• Şeker yüklemesi sonrasında ölçülen tokluk kan şekeri, 140 ila 199 mg/dl aralığında oluyorsa bozulmuş glikoz toleransı düşünülür.
• 3 aylık kan şekeri düzeyinin ortalamasını veren HbA1c’ın yüksek seyrettiği durumlarda gizli şekerden söz edilebilir.

Gizli Şeker Nasıl Tedavi Edilir?

Gizli şeker tanısı olan kişilerin diyabet oluşmaması için hızlıca aksiyon alınmalıdır. Gizli şeker tedavisindeki ana amaç insülin hormonunun normal işlevine dönmesini sağlamaktır. Bu yüzden ilk yapılması gereken insülin direncine neden olan etkenlerin ortadan kaldırılmasıdır. Bu amaçla yapılması gerekenler ise şu şekildedir:

Karbonhidrattan kaçınarak sağlıklı ve dengeli bir beslenme tarzı benimsenmelidir. Bu anlamda diyetisyen kontrolünde hastaya özel beslenme programları oluşturulmalıdır.

• Düzenli egzersiz yapmaya özen gösterilmelidir.
• Sigara ve alkolden uzak durulmalıdır.
• İdeal kiloda kalınmalıdır.

Yukarıdaki önlemlerin yetersiz kaldığı hastalarda ise hekim değerlendirmesi yapılarak hastaya oral yolla alınan diyabetik ilaçlar verilir.

Hamilelikte Gizli Şeker

Hormon dalgalanmalarından dolayı hamilelikte insülin direnci oluşabilir. Bu da gebelikte gizli şeker oluşmasına neden olur. Bu duruma gebelik diyabeti denir. Hamilelikte meydana gelen gizli şeker vakit kaybetmeden tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Geç kalınması halinde farklı sağlık problemleri baş gösterebilir. Bu yüzden hamilelikte oluşan diyabet mutlaka takip edilerek kontrolü sağlanmalıdır.

Hamilelikte gizli şeker testi, 50 gramlık glikozlu suyun kişiye içirilmesi ve 1 saat sonra kandaki değere bakılması ile yapılır. Gizli şekerin bulunduğu gebelerde, anne adayına uygun bir beslenme programı oluşturulması gerekir. Bazı vakalarda ilaç tedavisi de gerekli olabilir.