Hipotermi Nedir?
Hipotermi, vücudun gerekli olan ısıyı üretebileceğinden daha hızlı bir şekilde kaybetmesi sonucu vücut ısısının tehlikeli seviyelere düşmesi ile oluşan acil tıbbi bir durumdur. Yetişkin bir insanın normal vücut ısısı ortalama 37 C olmalıdır. Bu ısının 35 C’nin altına düşmesi ile teşhis konulabilir. Bu durumun oluşturacağı belirtiler sıcaklığın derecesine göre farklılık gösterir. Vücut ısısının düşmesi kişinin kalp, sinir sistemi ve organlarının faaliyetlerini yapmalarını engeller. Hipotermi tedavisi için kişiye zamanında müdahale edilmezse kalp, solunum ve dolaşım sistemi bozularak ölüme neden olabilir. Genellikle soğuk havaya fazla maruziyet ve soğuk duya dalmadan dolayı oluşan hipotermi için ilk olarak vücudun gerekli ısıya getirilmesi gerekir.
Hipotermi için Risk Grupları Kimlerdir?
Vücudunda hipotermi oluşmasını kolaylaştıracak risk grupları şu şekildedir:
- Bebekler, henüz aktif hareketleri olmadığı veya titreme ile kendilerini ısıtamadıkları için vücut ısıları ne kadar düşerse hipotermi geçirme olasılıkları o kadar artar.
- Yaşlılarda deri üzerindeki sinirler aktifliğini kaybettiği için sıcaklık değişimlerini fark etmeleri zorlaşır.
- Yorgun olmak soğuk havaya karşı gelme kabiliyetini azaltır. Bu yüzden normalden hızlı bir biçimde ısı kaybı olur.
- Alzheimer, demans veya diğer ruhsal bozukluklar bireyin hava şartlarına uygun giyinmesini engelleyebilir. Bu da riski artırır.
- Alkol kullanmak kısa bir süre için vücudun ısısını artırsa dahi kısa süre sonra ısının hızla düşmesine neden olur. Bu yüzden hipotermi halinde kişiye alkol içirilmesi oldukça tehlikeli bir durumdur.
- Uyuşturucu madde kullanımı, alkoldeki durumu benzer şekilde damarları genişleterek vücut ısısını kısa süreli yükseltir ve ayak tabanlarında ısı kaybı gelişir. Ayrıca zihin bulanır ve kişi soğuk, sıcak algısını kaybeder.
Hipotermi Neden Olur?
Vücut ısısında ani bir düşüşe yol açan hipotermi nedenleri şu şekildedir:
- Soğuk bir alanda durmak
- Uzun süre ıslak kıyafetlerle kalmak
- Alkol ve uyuşturucu kullanımı
- Soğuk ve şiddetli rüzgara uzun süre maruz kalmak
- Soğuk suya düşmek veya soğuk suda yüzmek
- Bebeklerin veya küçük çocukların nemli kıyafetlerle kalması
- Karlı havalarda kaza geçirmek
- Soğuk havalarda ince kıyafetler giyilmesi
- Yetersiz ve dengesiz beslenme, aşırı yorgunluk
- Bebeklerin soğuk yata odalarında uyuması
Hipotermi Belirtileri Nelerdir?
Hipotermi semptomları vücut ısısının derecesine göre farklılık gösterir. Hafif ve ileri belirtileri vardır.
Hafif Hipotermi Belirtileri
- El ve ayaklarda soğukluk
- Titreme
- Yorgunluk
- Seste kısılma
- Cilt renginde solukluk
- Konuşmada yavaşlama
- Hafif zihin karışıklığı
İleri Hipotermi Belirtileri
- Baş dönmesi
- Uyuşukluk
- Sakarlık
- Vücut hareketlerinde yavaşlama ve koordinasyon bozulması
- Solunumun yavaşlaması
- Işığa tepkisizlik ve göz bebeklerinde büyüme
- Bilinç bulanıklığı veya kaybı
- Çevreye karşı ilgisizlik
- Dolaşımın ve solunumun durması
Bebeklerde ve Çocuklarda Hipotermi Belirtileri Nelerdir?
Bebeklerde anlaşılması zor olsa da bazı belirtiler gösterir. Bu belirtiler şu şekildedir:
- El ve ayaklarda soğukluk
- Soğuk bir cilt
- Sessizdirler
- Uyuşukluk
- Beslenmeme
Bebek ve çocukları korumak için; daha sıkı giydirmek, titredikleri durumda gerekli önlemler uygulanmalıdır.
Hipotermi Nasıl Teşhis Edilir?
Hipotermi tanısı için kişinin fiziksel belirtileri, hastalık durumu veya bulunduğu durum göz önüne alınır. Yanı sıra, kesin teşhis konulabilmesi için kan testi yapılması gerekir. Konuşma problemleri, kafa karışıklığı ve koordinasyon eksikliği gibi hallerde hipoterminin anlaşılması güçleşir.
Hipotermi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tedavide tıbbi müdahale gereklidir. Bunun için sağlık ekiplerine haber verilmelidir. Yardım gelene kadar hastanın bilincinin açık veya kapalı olmasına göre ilk yardım yöntemleri uygulanır.
İlk Yardım Yöntemleri Nelerdir?
Hipotermi olan kişi için vakit kaybetmeden sağlık ekiplerine haber verilmelidir. Onlar gelene kadar da aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir.
- Hasta ile konuşmaya çalışarak bilincinin açık olup olmadığı kontrol edilmelidir.
- Bilinç kaybı varsa nabız ve solunum kontrol edilmesi gerekir. Gerekiyorsa suni solunum ve kalp masajı yapılmalıdır.
- Olanak varsa hasta sıcak bir mekana taşınmalıdır.
- Eğer sıcak bir yere taşınma şansı yoksa, bulunduğu yerde rüzgar ve soğuk havadan korunmalıdır. Bilhassa baş ve boyun bölgesi sıcak tutulmalıdır.
- Eğer kişi yerde yatıyorsa battaniye veya benzeri bir şey ile yerle teması engellenmelidir.
- Üzerindeki kıyafetler ıslak ise değiştirilmelidir.
- Hasta olan kişi yavaşça boyun, göğüs ve kasık gibi bölgelerden sıcak bir havluyla ısıtılmalıdır.
- Bilinci açıksa hastaya alkolsüz, sıcak ve şekerli içecekler içirilebilir.
- Acil yardım birimleri gelene kadar hasta yalnız bırakılmamalı ve sıkça solunum, bilinç ve dolaşımı kontrol edilmelidir.
İlk Yardım Yaparken Nelere Dikkat Edilmelidir?
- Kesinlikle elektrikli battaniye ya da sıcak su gibi direkt ısı kaynağı kullanılmamalıdır.
- Hasta sıcak banyo ve benzeri bir uygulama ile hızlıca ısıtılmaya çalışılmamalıdır.
- Hastanın alkol ve sigara kullanmaması gerekir. Çünkü bu ürünler damarları genişleterek ısı kaybına neden olur.
- Hastanın ayakları bacakları veya elleri ovulmamalıdır.
- Kişi mümkün olduğunca az hareket ettirilmelidir. Aşırı yapılan sarsıcı hareketler kalp durmasına yol açabilir.
