Vücuttaki metabolizma dengesini ve enerji kullanımını tiroid hormonları düzenler. Bazı nedenlerden dolayı tiroid hormonunun gerekenden az salgılanmasına ise hipotiroidi denir. Bu rahatsızlık ömür boyu devam ettiği için tedavisinin aksatılmadan yapılması oldukça önemlidir. Peki, hipotiroidi belirtileri nelerdir? Nasıl tedavi edilir? Detaylar yazımızda.
Tiroid bezinin vücut için gerekli olan tiroid hormonunu yeteri kadar üretememesine hipotiroidi denir. Vücuttaki metabolizma dengesini ve enerji kullanımını tiroid hormonları düzenler. Bu hormonun az üretildiği durumda kana giden az miktardaki hormon halsizlik, yorgunluk, ciltte kuruluk gibi semptomlara neden olabilir. Tiroid hormonunun üretimini beyindeki hipofiz bezi tarafından salgılanan TSH düzenler. Hipotiroidi için yapılan kan testlerinde TSH düzeyi yüksek çıkar. Bu tiroid hastalığında ilk zamanlarında herhangi bir belirti görünmezken ileri yaşlarda eklem problemleri, obezite ve çocuk sahibi olamama gibi sorunlar meydana gelebilir.
Hormonlardaki eksikliğin ciddiyetine göre hipotiroidi semptomları değişir. Başlarda belirsiz olan semptomlar yıllar geçtikçe kendini göstermeye başlar. Kilo alma ve yorgunluk ilk belirtilerdendir. Metabolizma hızındaki yavaşlamanın artması ise şu belirtilerin oluşmasına sebep olabilir:
Hipotiroidi hastalığında çocuklarda gelişen semptomlar yetişkinlerdekilere benzer ancak farklı birkaç belirti daha olabilir. Bunlar şu şekildedir:
Hipotiroidi engellenebilen bir problem değildir. Genellikle bağışıklık sisteminin tiroid bezine saldırarak onu hasara uğratması ile oluşur. Bunların en yaygın olanı ise tiroid bezinin kronik iltihabı şeklinde görülen hashimato tirodididir. Bu rahatsızlıkta immün sistem tiroid bezini yabancı olarak algılar bazen hiçbir zarar vermez, bazen de hasar vererek çalışmasını engeller. Ya da zehirli guatr veya tiroid kanserin de bu bezler çok fazla çalışarak bozulabilir. Aynı şekilde bu durumda hormon salınımını azaltabilir. Tiroid hastalığına neden olabilecek diğer nedenler ise şu şekilde sıralanabilir:
Kadınlar erkeklere oranla hipotiroidiye 4-8 kat daha fazla yakalanma riski taşır. Kesin bir kanıt olmasa da, kadın hormonları olan östrojen ve progesteronun etken olabileceğine dair düşünceler vardır.
Hipotiroidi teşhisi için hastaya tiroid fonksiyon testi yapılır. Bu kan testinde hormon düzeylerine bakılır. TSH ve T4 hormonlarının değerleri esas alınır. Kandaki TSH yüksek, T4 isimli tiroid hormonu çok düşük ise hipotiroidi tanısı konulur. Şayet TSH yüksek ve T4 normal ise ileri evrede hastalık riski vardır. Hekim verdiği ilaç ile hormonu yerine koymayı amaçlar ve düzenli kan testleri ile de kontrol sağlar. Kan testinin yanı sıra ultrasonla tiorid bezi kontrolü yapar, aile öyküsünde hastalık, yutkunma güçlüğü, şişlik ve gözlerde dışarı çıkma olup olmadığına da bakar.
Hipotiroidizm için uygulanan tedavide çoğunlukla hastaya tiroid hormon desteği ilacı verilir. İlk başlarda doğru doz ayarlaması için kısa aralıklarla kan testi istenir. Doz ayarlandıktan sonra 6 ayda bir veya yılda bir kan test, ve ultrason kontrolü için hekime gidilir.
Gebelerde, kalp hastaları ve yaşlılarda tiroid varsa daha sık kontrol edilir. Çünkü tiroid ilaçları kalp atışını hızlandırır ve ilaç dozu doğru ayarlanmalıdır. Tiroid tedavisi yaşam boyu devam eder. Bu yüzden tedavisi yapılmadığı zaman kalpte büyüme, kalp yetmezliği, pıhtı veya damar sertliği gibi hastalıklar meydana gelebilir. Şikayetleri az olan hormon yetmezliği durumlarında ilaç verilmeksizin hasta takip edilebilir.
Yalnızca diyet yapmak bu hastalığı tedavi etmez. Bununla birlikte ilaçlar alınmalı ve doğru besinler tüketilmelidir. Hipotiroidi hastalarının metabolizmaları genellikle yavaştır. Bu yüzden egzersizlerle metabolizmayı hızlandırabilirler. Ayrıca daha fazla protein içerikli besin tüketmek de metabolik açıdan hızlandırıcıdır. Beslenme biçiminde yeteri kadar iyot alımı yapılabilir. Ek bir takviyeye gerek kalmaz. Selenyum da tiroid hormonunun çalışması için yardımcıdır. Bu yüzden selenyum içeren balık, yumurta ve baklagiller hipotiroid tedavisine destek verir.
