Kas İskelet Sistemi Hastalıkları Tanısında Görüntüleme Yöntemleri

Direkt Grafi ( Röntgen)

Ortopedi doktoruna muyanesinde hastadan en sık isteyeceği görüntüleme yöntemi düz röntgenlerdir. Bu görüntüleme tekniği kemik ve eklemlerin anatomik durumunun oldukça hızlı değerlendirilmesini sağlar. Düz röntgenler 3 boyutlu iskelet yapısını 2 boyuta idirger. Doktor röntgeni genellikle ön-arka ve yan grafiler olmak üzere 2 yönlü olarak ister. Bazı vakalarda internal (iç) – oblik,eksternal (dış) - Oblik filmlerde isteyebilir. Filimler yardımıyla incelenen kemik ve eklem bölgesinin detaylı bir şekilde görüntülenebilir.

Röntgen ışınları ile yapılan bir görüntüleme tarzı olduğu için radyasyon içerir. Son yıllarda geliştirilen teknolojiler ile radyasyon miktarı düşürüldüyse de gebelik Şüphesi olan kadınların ve gebelerin direk röntgen ile görüntülemeleri çok zorunlu olmadıkça yapılmaz. Gebeliğin ilk 3 ayında kesinlikle tavsiye edilmez. 3 – 9. aylar arasında da yapılması tercih edilmez. Ancak bazı istisnalar olabilir. Hamilelik durumu olan kişilerin röntgen çekilmesi için mutlaka doktoruna bilgi vermesi gerekir. Bir yakını ile birlikte geldiyse röntgen odasına yaklaşmaması gerekir.

Bilgisayarlı Tomografi (BT)

Bilgisayarlı tomografi direkt röntgen yöntemine göre daha az tercih edilir. BT şu durumlarda tercih edilir;

• Direk röntgen ile bakıldığında kemik kaynaklı rahatsızlıklardan şüphelenildiği zaman,
• Bazı kırık türlerinde kırık yapısının anlaşılması ve cerrahi tedavi gerçekleştirilecekse ameliyatın planlanmasında,
• Kemik kaynaklı kistlerin ve tümörlerin anatomisinin detaylı olarak teşhis edilmesinde kullanılabilir.

Yukarıda da bahsedildiği gibi röntgen ışınlar ile yapılan bir görüntüleme tarzı olduğu için radyasyon içerir. Bu yüzden bilgisayarlı tomografide de gebelik şüphesi olan kadınların ve gebelerin çok zorunlu kalmadıkça görüntülemesi yapılmaz. Gebeliğin ilk 3 ayında kesinlikle tavsiye edilmez. 3 – 9. aylar arasında da yapılması tercih edilmez. İstisnai durumlar için gebelerin doktorlarından onay almaları gerekir.

Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR)

Röntgenden sonra en sık başvurulan görüntüleme yöntemi MR’dır. Manyetik rezonansın sık tercih edilmesinin nedenleri ise şu şekilde sırlanabilir:

• Radyasyon içermez.
• Kemik yapıların yanında kasları, kıkırdakları, menisküsleri, tendonları ve birçok yapıyı 3 boyutlu şekilde gösterir.
• Farklı yapıları gri, siyah ve beyazın çok çeşitli tonları ile görüntüler.
• Kullanılan yazılım teknolojisi gelişmiştir.

Ancak avantajlı olan bu görüntüleme yönteminin dezavantajları da bulunuyor. Bunlardan bazıları şu şekilde sırlanabilir:

• Oldukça kısıtlı bir alanı görüntülediği için genel tarama amaçlı kullanılamaz. Bu nedenle doktora global bir bakış açısı kazandıramayabilir.
• Dar bir alanda uzun süre hareketsiz kalarak çekilmesi gerekir. Klostrofobisi olan hastalar için dayanılmaz derecede rahatsız edici bu durum olabilir. Bu yüzden açık MR cihazları da icat edilmiş olsa da açık MR görüntü kaliteleri maalesef normal MR’a göre düşük kalacaktır. Ayrıca cihazda çekim esnasında hareket edildiği takdirde görüntü kalitesi bozulacaktır ve çekimin o kısmı tekrarlanacaktır. Bu da süreyi daha da uzatan bir durumdur.
• MR röntgen gibi tek sekansda çekilmez. T1, T2, STIR, yağ baskılama, kontrastlı gibi birçok teknikle çekilmelidir. Çekim esnasında Radyoloji Uzmanı tarafından gözlenir, gerekirse başka sekanslarda başka görüntülemeler de yapılır. Yine zaman mefhumu devreye giriyor. Yani oldukça zaman alıcı bir görüntüleme yöntemidir.
• Diğer görüntüleme yöntemlerinde göre daha maliyetlidir.

Ayrıca kas iskelet sistemi rahatsızlıklarında; ultrasonografi, kontrastlı düz röntgen, kontrastlı bilgisayarlı tomografi, BT anjio, dopler görüntüleme, lökosit işaretli sintigrafi, PET gibi bir çok görüntüleme yöntemi de uygulanabilir. Görüntüleme yöntemlerinin yanında bazı kan, idrar veya vücut sıvısı tahlilleri de yine teşhise giden yolda ek olarak kullanılabilir.