18 Kasım Dünya KOAH Günü
KOAH Nedir?
Koah (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı), akciğerdeki hava kesecikleri olan bronşların tıkanması sonucu rahat ve sağlıklı bir biçimde nefes almayı engelleyen bir akciğer hastalığıdır. Sürekli olmasından dolayı kronik olarak adlandırılan bu hastalığa kronik bronşit ve amfizem sebep olur. En az 2 yıl süren ve bronşların iltihaplanarak daralmasına kronik bronşit denir. Amfizem ise, kana oksijeni ileten hava keseciklerinin esnekliğini yitirmesine sebep olan bir hastalıktır. Bu iki durumun birlikte yaşanması sonucu KOAH gelişir. Bu hastalığın akciğerlerde meydana getirdiği sorunlar farklı hastalıklara da neden olur. Şeker hastalığı, kalp damar tıkanıklıkları, kemik erimesi, enfeksiyon dışı kas iltihapları gibi hastalıklar bu akciğer hastalığından dolayı oluşabilir.
KOAH Neden Olur?
Koah hastalığı oluşması için en önemli neden sigara kullanımıdır. Dünya üzerindeki en yaygın hastalıklardan biri olan bu akciğer hastalığının ilerlemesi günlük içilen sigara sayısı ile bağlantılıdır. Eski yıllarda erkeklerde daha sık görülen KOAH, günümüzde sigara kullanımının yaygınlaşması ile beraber kadınlarda da yaygın olarak görülür. Koah nedenleri ise şu şekilde sıralanabilir:
- Hava kirliliği
- Genetik hastalıklar
- Yaş ve cinsiyet
- Maden işçiliği, ulaşım sektörü, metal işçiliği, odun ve kağıt imalatı, çimento gibi mesleklerden dolayı gelişen deformasyon
KOAH Belirtileri Nelerdir?
Koah genellikle akciğerde kalıcı bir hasar oluşturana kadar herhangi bir semptoma neden olmaz. Fakat belirtiler fark edilince sigara gibi etken alışkanlıkların bırakılmaması hastalığın ilerlemesine sebep olur. KOAH belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Nefes darlığı
- Hırıltı
- Fiziksel aktivitelerde nefes darlığının artması
- Göğüste sıkışma
- Halsizlik yorgunluk
- Ayak bileklerinde şişme
- Göğüste sıkışma
- Sarı veya yeşil balgam
- İstenmeyen kilo kaybı
- Depresyon
- Sık gelişen solunum yolu enfeksiyonları
- Ağız, göz ve tırnak etrafında mavimsi bir renk oluşması (siyanoz)
KOAH Evreleri Nelerdir?
Kronik akciğer hastalığı olan KOAH hastalığın şiddetine göre 4 evrede başlıklandırılır.
Hafif Koah: Merdiven çıkma veya yük taşıma gibi işleri yaparken hafif bir nefes darlığı yaşanmasıdır. Bu durum hastalığın başlangıç evresidir.
Orta Koah: Basit olan günlük faaliyetlerde nefes darlığı yaşanmasıdır.
Ağır Koah: Nefes darlığının gece uykudan uyandırdığı ve nefes darlığı yüzünden yoğun halsizlik yaşandığı bir dönemdir. Kişi bu durumda günlük işlerini bile yapacak hali bulamaz.
Çok Ağır Koah: Kişi evde bile yürürken zorluk yaşar. Nefes alıp vermede güçlük çeker. Dokulara yeterli oksijen gitmemesi organlarda hastalıklara neden olur. İleri evre akciğer yetmezliğinde kişi oksijen desteği almadan hayatını sürdürmez duruma gelir.
KOAH Tanısı Nasıl Konulur?
Hastalıkta erken teşhis hastalığın ilerlemesini durdurma veya hafifletmesi için oldukça önemlidir. İlk olarak hekim hastanın şikayetlerini dinler ve muayene yapar. Daha sonra solunum fonksiyon testi ve akciğer grafisi isteyebilir. Solunum yeterliliği tespiti hastanın yaşı, kilosu ve cinsiyetine göre baz alınır. Bu test ile hem KOAH tanısı konulur, hem de hastalığın ilerleme derecesi saptanır. Yanı sıra, kan oksijen ölçümü, diğer kan testleri ve birtakım egzersiz testleri de yaptırılabilir.
KOAH Tedavisi Nasıl Yapılır?
Koah hastalığının akciğerde meydana getirdiği hasar geri döndürülebilir değildir. Ancak yapılan tedaviler, semptomları hafifleterek hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir. Ayrıca hastalığın sebep olabileceği komplikasyonları da bertaraf edebilir.
Tedavi hastalığın evresine ve kişinin durumu baz alınarak planlanır. İlaç olarak spreyler ve özel makinalar aracılığı ile hastaya ilaç verilmesi sağlanır. Hastalığın tedavisinde önemli amaçlardan biri de koah alevlenmesi denilen durumları hafifletmektir. Bu hallerde hastalar akciğer enfeksiyonları nedeni ile aniden kötüleşebilirler. Alevlenme sorunlarını engellemek için hekim aşı olunması gibi koruyu uygulamaların yapılmasını isteyebilir.
Tedavilerin aynında en önemli etken ise sigaranın bırakılmasıdır. Hastaya hangi tedavi uygulanırsa uygulansın sigara içmeye devam ettiği sürece hastalık ilerler.
