Makat Çatlağı (Anal Fissür) Nedir?

Makat Çatlağı Nedir?

Anal fissür halk arasında bilinen adı ile makat çatlağı; sık geçirilen kabızlık ve ishal gibi rahatsızlıklardan dolayı fazla ıkınmadan kaynaklı olarak makat bölgesinde oluşan çatlaklardır. Rektum bölgesinde meydana gelen bu çatlaklar veya yırtıklar oldukça basit görünümlü olabilir, ancak bölgenin hassas yapısı itibariyle çok şiddetli ağrı, hassasiyet, yanma ve kanamalara sebep olabilir. Dışkılama esnasında makat kısmına cam parçası gibi keskin bir cisim batıyormuş gibi hissedilir. Yanı sıra oluşan kanamalar çatlağın boyutuna göre değişkendir. Kabızlık sorunundan ötürü makat bölgesinde anal fissür meydana gelen kişiler, yırtılmanın acısını azaltmak maksadıyla makat kaslarını sürekli kasılı tutma ihtiyacı içine girer. Ayrıca her dışkılamada ağrı olması hastaların tuvalete gitmekten kaçınmasına neden olur. Bu durumlar kabızlığın şiddetini arttırarak hastalığın iyileşmesini geciktirir. Bazı kişilerde makatta yer alan çatlak, anal kanalın içine doğru daha geniş bir alana yayılabilir. Bu tabloda hastalığın iyileşmesi daha zorlaşır. Bu yüzden kabızlık ve ishal için alınacak tedbirlerin tedavideki yeri önem arz eder. Tüm bu sebeplerden dolayı anal fissür sorunu bulunan bireylerin mutlaka bir sağlık kuruluşuna giderek gerekli muayeneleri olmaları gerekir.

Makat Çatlağı Neden Olur?

Makat çatlağının yaygın sebebi uzun süren kabızlık sorunudur. Bu problemin yanı sıra makat çatlağı (anal fissür) sebepleri genel itibariyle şu şekilde sıralanabilir:

• Büyük veya sert dışkılama
• Kabızlık ve kronik ishal
• Hamilelik dönemi ve doğum sırasında

Anal fissür rahatsızlığı nadiren şu nedenlerden dolayı da gelişebilir:

• Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi inflamatuar bağırsak hastalığı
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar
• Anal kanaldaki gerilimi artırabilen ve yırtılmaya karşı daha eğilimli yapıda olan alışılmadık derecede sıkı anal kaslara sahip olmak

Makat Çatlağı Belirtileri Nelerdir?

Makatta çatlak problemi yaşayan tüm kişilerde hastalığın semptomları neredeyse benzerdir. Ancak çatlağın ebatına göre hissedilen belirtilerin şiddeti hastadan hastaya değişkenlik gösterebilir. Makat çatlağında görülen en yaygın semptomlar ise şu şekilde sıralanabilir:

• Dışkılama sırasında yırtılma veya sivri bir cisim batması hissi
• Makatta ağrı ve şişlik
• Kanama ya da hafif kan sızıntısına bağlı iç çamaşırında leke görülmesi
• Dışkılamada zorlanma
• Yırtılma bölgesinde kaşıntı ve tahriş

Bu belirtiler genellikle anal fissürü işaret eder. Ancak hemoroid, makat apsesi, makat siğilleri, makat sarkması ya da makat kanseri gibi bazı hastalıklar da makat çatlağı ile benzer semptomlara sahip olduğu için durumun bu gibi hastalıklarla karışma olasılığı bulunabilir. Bu yüzden yukarıdaki belirtilerin olması halinde kişinin mutlaka bir hekime başvurarak gerekli muayene ve tetkikleri yaptırması önerilir.

Makat Çatlağı Teşhisi Nasıl Yapılır?

Anal fissür teşhisi uzman bir hekim tarafından yapılan ayrıntılı fiziki muayene ile rahatlıkla konulabilir. Gerekli olan hallerde rektum veya kolon bölgesinin incelenmesi için endoskopi işlemleri de yapılabilir. Teşhisin koyulması esnasında makat çatlağı ile karışabilen benzer hastalıklar mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır. Anal fissürü bulunan hastaların bir kısmında küçük yapılı bir memenin oluşumundan bahsetmek mümkündür. Bu yapılar bazen hemoroid (basur) memesi ile karıştırılabildiğinden dikkatli olunmalıdır. Makatta çatlak ve bu nedenle ağrı şikayeti olan hastaların detaylı olarak tıbbi öyküsü alınarak bağırsak düzeni sorulur ve uzun süredir devam eden ishal ya da kabızlık sorununun bulunup bulunmadığı araştırılır. Hastada altta yatan farklı bir bağırsak hastalığı ya da sindirim sorununun bulunması durumunda çatlağın tedavisinin yanında bunlara yönelik bir tedavi planı da uygulanmalıdır.

Makat Çatlağı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Makat çatlağı hastalığının cerrahi ve cerrahi olmayan yöntemlerle tedavisi mümkündür. Bu hastanın durumuna bağlı olarak değişir. Anal fissüt tedavi seçenekleri şu şekilde sıralanabilir:

• İlk olarak hastaya gaita yumuşatıcılar, bol lifli diyet ve sıcak su oturma banyoları verilir. Hastalar bu uygulamalar ile geçici veya kalıcı olarak rahatlarlar.
• Hasta bu tedavilerden yarar görmezse lokal kortizonlu kremler 7-10 gün reçete edilebilir.
• İlk iki basamağın etkin olmadığı hallerde ise bir üst aşamaya geçilir. Hastaya makatın son kısmındaki düz kasları gevşeten ve lokal uygulanan bir ilaç verilir. Bu sayede hastanın makatındaki gergin yapıdaki düz kas gevşer ve rahatlama sağlanır. Ancak bu ilacın baş ağrısı yapan bir yan etkisi bulunur. Çünkü ilaç aynı zamanda damarlardaki düz kasları da gevşetir bu da baş ağrısına sebep olur. Hastaların birçoğu bu nedenle uzun süre bu ilacı kullanmak istemezler.
• Makat çatlağı tedavisinde diğer bir seçenek de makattaki bu kasa botoks yapılmasıdır. Bu uygulama hastalarda %40-60 oranında işe yarar ve 6-8 ayda bir tekrarlanmalıdır. Ameliyat olmak istemeyen ya da genel sağlık durumu ameliyata el vermeyen hastalarda tercih edilebilir.
• Anal fissüt tedavisi için en etkili ve kesin yöntem cerrahi yapılmasıdır. Ameliyatta çatlağın boyu kadar bağırsak düz kasının kesilmesi hastada %97 oranında iyileşme sağlar. Az bir oranla %3 hastada ameliyat sonrası problemler devam eder. Bu cerrahi operasyona ise lateral internal sfinkteretomi denir.