Narkolepsi, uykuya dalma ataklarının sıklığının veya şiddetinin arttığı bir uyku bozukluğudur. Bu ataklarda ne yaptığınızın veya nerede olduğunuzun önemi yoktur. Birkaç dakika içinde gerçekleşebilir. Narkolepsiye genetik veya immünolojik faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Bu bozukluk hayatını olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle, narkolepsi tanısı konulan kişilerin uyku bozukluğunun tedavisine erken başlaması önemlidir. Detaylar yazımızda.
Uyku hastalığı olarak da bilinen narkolepsi, anormal uyku hali ve ani uyku ataklarıdır. Kronik bir uyku problemidir. Bu kişiler uyanık kalmada sorun yaşarlar. Narkolepsi, kısacası bir uyku bozukluğudur. Bu bozukluk, kişinin gün boyunca ani veya beklenmedik şekilde uykuya dalmasına veya uyku ataklarına yol açar. Bu ataklar, kişinin ne yaptığının veya nerede olduğunun önemi olmadan, ne olursa olsun birkaç dakika içinde gerçekleşebilir.
Narkolepsi, aynı zamanda kişide uyku apne, parasomni (uyku sırasında yapılan anormal davranışlar) veya uyku halüsinasyonları gibi ek uyku bozukluklarına yol açabilir. Ayrıca kişide uykuya dalma veya uyanma sırasında kas tonusunda azalma (katapleksi) veya uykuya dalmadan önce veya uyanmadan sonra kısa süreli amnezi gibi belirtiler de görülebilir.
İki türü bulunmaktadır. Narkolepsiyle birlikte katapleksi görülebilir. Bu durumda ortaya çıkan tür tip 1 narkolepsidir. Katapleksi görülmeden oluşan tür ise tip 2 narkolepsidir. Kişide 10-30 yaşları arasında görülmektedir.
Tip 1 narkolepsi, uykuyu düzenlemeye yardım eden hipokretin denilen kimyasal salgının üretiminin bozulmasıyla meydana gelir. Tip 2 narkolepsi ise hipokretin eksikliği görülmediğini gösteren varsayımlar bulunmaktadır. Narkolepsiyi etkilediği düşünülen bazı faktörler bulunur. Bunlar:
Belirtileri arasında şunlar bulunmaktadır:
Bu belirtiler her kişide aynı şekilde ortaya çıkmayabilir ve ayrıca bazı kişilerde daha az belirgin olabilir. Bu nedenle, doktorunuzla konuşarak belirtilerinizi ve uykuya dair sorunlarınızı detaylı bir şekilde anlatmalısınız.
Narkolepsi genellikle ergenlik döneminde veya erken erişkinlikte ortaya çıkar. Ancak her yaşta görülebilir. Ayrıca, genetik olarak yatkın kişilerde de görülebilmektedir.
Narkolepsi, normal uyku düzeninden farklı olarak, uykuya dalma ataklarının sıklığının veya şiddetinin arttığı bir uyku bozukluğudur. Bu ataklar sırasında ne yaptığınızın veya nerede olduğunuzun önemi yoktur. Ne olursa olsun, birkaç dakika içinde gerçekleşebilir. Narkolepsi ayrıca uyku apnesi, parasomni, uyku halüsinasyonları, katapleksi, kısa süreli amnezi, uykuya dalma zorluğu veya uykuya dalma veya uyanma sırasında kas tonusunda azalma gibi diğer belirtilerle birlikte görülebilir.
Normal uyku düzeni ise, kişinin gece uykuya dalması ve sabah uyanması arasında düzenli bir ritim içinde olur. Uykuya dalma ve uyanma arasındaki zaman dilimleri normaldir. Kişinin uykuya dalmadan önce veya uyandıktan sonra belleğinde herhangi bir boşluk oluşmaz. Ayrıca uyku sırasında nefes kesilmez veya kas gerginliği oluşmaz.
Narkolepsi, normal uyku düzeninden ayrı olarak, kişinin hayatını olumsuz yönde etkileyebilir. Kişinin günlük aktivitelerini, iş veya okul performansını veya sosyal ilişkilerini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, tanı konulan kişilerin uyku bozukluğunun tedavisine erken başlaması önemlidir.
Narkolepsi testlerine genellikle doktorun fiziksel muayenesi, tıbbi öykünüzü dinlemesinin ardından gerek duyarsa başvurmaktadır. Yapılacak testler şunlardır:
Narkolepsi tedavisi genellikle uyku düzenleyiciler, katapleksi için kas gevşeticiler veya uyku halüsinasyonları için antipsikotik ilaçlar gibi ilaçlar veya uyku alışkanlıklarının değiştirilmesi için uyku eğitimi gibi yollarla yapılır. Tedavi seçimi kişinin belirtilerine ve ihtiyaçlarına göre değişebilir. Ayrıca, kişiye özel bir tedavi planı oluşturulmalıdır.
Tedavi süresi kişiden kişiye değişebilir ve birçok kişi için tedavinin sürekli olması önemlidir. Ayrıca, bazı kişiler için ilaçların dozları zaman içinde değişebilir. Tedavinin etkili olması için doktorunuzla sürekli olarak iletişim halinde olmalısınız.
Belirtiler görülmüşse veya narkolepsiden şüpheleniyorsanız “Nöroloji” bölümüne başvurmalısınız. Bulut Klinik üzerinden online randevu ya da yüz yüze randevu alabilirsiniz.
