Otizm, yaşamın ilk 3 yılında ortaya çıkan ve bireyin çevresiyle sözel veya başka şekillerde ilişki kuramaması durumudur. Günümüzde en yaygın görülen nörolojik bozukluklardan biri olan otizmin erken teşhisinde tedavi şansı oldukça yükseliyor. Peki, ebeveyn olarak otizmin farkında mısınız?
Otizm spekturum bozukluğu yani kısa ismi ile OSB, bir kişinin beyin gelişme evresinde başkalarını algılamasını ve sosyalleşmesini etkileyen bundan dolayı sosyal gelişim ve iletişimde sorunlar yaşamasına neden olan gelişimsel bir bozukluktur. Hastalıkta bireyde belirli sınırların dışına çıkamayan ve tekrar eden davranış kalıpları bulunur.
Nedeni tam olarak saptanamamış olan otizmin genetik kaynaklı olduğu düşünülür. Erkeklerde kızlara göre daha fazla bulunur. otizm tanısı konan kişilerin %70’inde zeka geriliği, %10’luk bir kısmında ise üstün zekalı olma durumu bulunabilir.
Genellikle yaşamın ilk 3 yılında başlar ve hayat boyu devam eder. Günümüzde basit bazı testlerde erken evrede tanısı konulabilen bir hastalıktır. Erken başlanan ve düzenli tedavisi yapılan durumlarda hastalık önemli ölçüde düzelme eğilimi gösterir.
Günümüzde otizm nedenleri kesin olarak bilinmemekle birlikte genetik faktörlerden kaynaklı olduğuna dair bazı araştırmalar bulunur. Fakat hangi gen veya gen dizilimlerinin neden olduğu hala net değildir. Bazı araştırmalar çevresel etkenlerinde neden olduğunu belirtmektedir. Ancak bu konular üzerindeki çalışmalar hala devam etmektedir. Yanı sıra otizmin ailenin sosyoekonomik koşulları veya çocuk yetiştirme tarzıyla bir ilgisi bulunmaz. Bu yüzden otizm; her türden coğrafya, ırk ve milliyette görülebilir.
Çocuklarda sık görülen otizm belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Her bebek kendi gelişim evresinde değişik bir hızda gelişebilir. Ancak otizmli çocuklar gelişim sorunlarındaki belirtiler 2 yaşından önce kendini gösterir.
Eğer ebeveynlerin çocuklarının gelişim sürecinde şüpheye düştükleri bazı durumlar varsa bunu mutlaka doktorlar paylaşmaları gerekir. Otizm tanısını çocuk psikologları ve çocuk nörologları koyabilir. Ayrıca otizm bozuklukları diğer gelişimsel bozukluklarla da alakalı olabilir. Bu tanı aileye bazı sorular sorularak ve gelişim testleri neticesinde konulabilir.
Otizm tanısı için belirli kalıp bir test yoktur. Uzman hekim, çocuğun, bilişsel, dil ve sosyal becerilerinde varsa gecikmeleri tespit etmek için bazı tepki testleri yapar.
Otizm spektrum bozukluğu tedavisi için erken teşhis oldukça önemlidir. Tedavinin amacı otizmli kişiyi sosyal ve bireysel yetenekleri açısından geliştirmektir. Bu yüzden bireye davranışsal eğitimler ve özel şu terapiler uygulanabilir:
Otizmin yanı sıra; depresyon, dikkat eksikliği, hiperaktivite, obsesif kompulsif bozukluk varsa ilaç tedavisi uygulanabilir. Ayrıca otizm tedavisinde ebevenylerin rolü büyük önem taşır. Aile ne kadar bilgili olursa tedavi o kadar hızlı ilerleme kaydeder. Bu konuda ailelere ve topluma destek veren sivil toplum kuruluşları mevcuttur.
