Polikistik over sendromu, kadınların yaklaşık %10-15'inde görülebilen bir hormonal bozukluk hastalığıdır. Genellikle çocuk sahibi olamama ve adet düzensizliği şikayetleri ile hekime başvurulan hastalık, tedavi edilmediği zaman birçok ciddi yan rahatsızlığı da sebep olabilir. Peki, polikistik over sendromu neden olur? Nasıl tedavi edilir? Detaylar yazımızda.
Polikistik over sendromu; yumurtalıklarda çok sayıda iyi huylu kist oluşması ile kendini gösteren adet düzensizliği, kilo artışı, vücut genelinde tüylenme ve sivilce oluşumu gibi birçok etkiye sebep olan bir hormonal bozukluktur. Yumurtalıklarda kist gelişmesinden dolayı yumurtlama düzeni bozulur ve bu rahatsızlığı bulunan kadınlarda çocuk sahibi olmama sorunu sıkça görülür. Bozulan hormonal yapı kandaki androjen hormonunun artmasına sebep olur. Bu da ciltte sivilcelenme, yağlanma, tüylenme ve saç dökülmesi gibi sorunlara yol açar. Uzun süre boyunca tedavisi yapılmayan polikistik over sendromu diyabet, hipertansiyon, depresyon, kısırlık, karaciğer yağlanması ve metabolik sendrom gibi ciddi hastalıklara da sebep olabilir.
Hastalık ilk başlarda genellikle belirti vermez. Ancak ileri aşamalarda bazı semptomlar ile kendimi belli etmeye başlar. Belirtiler kişiye göre farklılık gösterse de çoğu vakada görülen yaygın belirtiler şu şekilde sıralanabilir:
Hastalığın en yaygın görülen belirtisi ise adet düzensizliğidir. Özellikle 13-19 yaş aralığındaki kızlarda ilk adet görme sonrasında adet görmemeye başlama, aşırı kıllanma ve sivilcelenme biçiminde görülür.
Polikistik over sendromunun neden olduğuna dair henüz kesin bir veri bulunmamaktadır. Ancak meydana gelmesinde genetik ve çevresel etkenlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Ailesinde polikistik over sendromu öyküsü olan kişilerin bu hastalığa yakalanma oranı diğer bireylere göre daha yüksektir. Yanı sıra, obezite hastalığa zemin hazırlayan etkenlerdendir. Aşırı kilonun neden olabileceği insülin direnci, kandaki insülin hormonu seviyesinin artmasına yol açarak vücutta androjen hormonu sentezinin artmasına yol açar. Neticede cinsiyet hormon dengesinin vücutta bozulması yumurtlama süzeninde de bozulmaya neden olur. Tüm bu faktörler polikistik over sendromu oluşmasında etkendir. Ayrıca bazı kimyasallara maruz kalınması da polikistik over sendromuna yakalanmaya sebep olabilir. Bunlar; bazı tarım ilaçları, dioksinler, fitoöstrojenler, BPA, Bisfenol A, DBP gibi birtakım kimyasallar olarak sayılabilir. Bu maddeler hormon üretim sürecini etkileyerek bozulmalara yol açabilir.
Hastalığın kesin teşhisi için ilk olarak hastanın detaylı öyküsü alınır. Kesin teşhis için aşağıdaki semptomlardan en az ikisinin kişide bulunması gerekir. Bunlar şu şekildedir:
Polikistik over: Yumurtalık dışındaki yüzeye yakın fazla sayıda folikül (küçük yumurta) olması ve bu nedenle yumurtlamada bozulmalara neden olması.
Androjen fazlalığı: Vücutta erkek hormonunda artış olması ve bu durumun sonucunda yüz ve vücutta aşırı kıllanma, erkek tipi saç dökülmesi ve akneli cilt yapısı olması.
Adet düzensizliği: Çok seyrek ya da hiç adet görememe veya bazı vakalarda dinmeyen aşırı adet kanaması da görülebilir.
Bu belirtiler için genellikle hormon ve tam kan sayımı testi istenir. Kandaki androjen seviyesi ve FSH, LH hormonlarının seviyelerine bakılır. Ayrıca ultrasonografi ile yumurtalıkların yapılarının incelenmesi gerekir.
Polikistik over sendromu hastalığında tedavi endokrin uzmanı ve kadın doğum hekimi tarafından kişiye özel bir şekilde yürütülür. Tedavi hastalıkla mücadele etmenin yanında, hastalığın sebep olabileceği yan hastalıkların da tedavi edilmesi için de yapılır. İlk olarak kandaki androjen seviyesinin düşürülmesi için ilaç tedavisi verilir. Hastaya özel olarak hazırlanan polikistik over sendromu diyeti ile kişinin ideal kilosuna ulaşması sağlanır. Kilo verme insülin direncinin düzeltilmesi için oldukça önemli bir noktadır. Şayet hastanın var olan bir insülin direnci sorunu varsa antidiyabetik ilaçlar ile normal seviyelere çekilmesi sağlanır. Adet düzeni ile hastalığın sebep olduğu cilt bozulmaları ve kıllanma sorunları için çoğunlukla doğum kontrol hapları kullanılır. Saç dökülmesi sorununa vitamin ve mineral takviyeleri, doğal şampuanlar veya saç ekimi kullanılabilir. Bu aşamada çocuk sahibi olmak isteyen hastalar için yumurta gelişimini sağlayıcı ilaç tedavileri verilebilir. Hastaya uygulanacak tedavi tamamen hastanın özelliklerine göre hekim tarafından planlanır.
Diğer birçok hastalıkta olduğu gibi polikistik over sendromunda da erken teşhis ve tedavi oldukça önemlidir. Polikistik over sendromu hamile kalabilir mi soruları ise hastalar tarafından çokça dile getirilen bir konudur. Çocuk sahibi olmak isteyen kişiler, hastalığın doğru bir tedavi geçirerek kontrol altına alınabileceğini bilmelidirler. Bu da hastalığın neden olabileceği kısırlığı önler. Burada önemli olan hastalığın erken teşhisi ve doğru bir tedavi planı ile tedavi edilmesidir.
Dilerseniz konu ile ilgili videoyu izleyebilirsiniz.
