Rota virüs, dünyada yılda ortalama 600 bin çocuğun ölümüne neden olan tehlikeli bir hastalığa yol açıyor. Özellikle 2 yaş altı çocukların hayatlarında bir kere geçirdiği bu enfeksiyon yoğun ishal, kusma ve ateş ile kendini gösteriyor. Ağız ve dışkı yoluyla kolayca bulaşabilen bu virüsten korunmanın en etkili yolu ise bebeklerde 6. aydan önce rota virüsü aşısı yaptırılmasıdır.
Rota virüs, sıklıkla 2 yaş altı çocuklarda bağırsak iltihabı oluşmasına neden olan bir virüstür. Yüksek bir bulaşıcılığı olan bu virüs, dünya genelindeki çocuklarda yaygın olarak görülen bir durumdur. Her mevsimde görülse de bu viral hastalık ilkbahar ve kış aylarında salgınlara neden olabilir. Rotavirüs ağız veya dışkı yolu ile bulaşabilir. Genellikle ishal ile kendini gösteren hastalık, yüksek ateş ve kusma belirtilerine de sahiptir. 2 yaş altındaki çocuklarda şiddetli gelişen ishal nedeniyle aşırı derecede su kaybı yaşanabilir. Çok şiddetli sıvı kaybı yaşayan küçük çocuklarda ölümle sonuçlanan vakalar olabilir. Hastalık hastanede tedavi gerektirebilir. Kuluçka süresi 2 gün olan rotanın iyileşme süresi ise ortalama 1 haftadır. Hastalığı bir kez geçirenlerin tekrar yakalanma riski bulunabilir.
Rota virüs hastalığı 2 gün süren kuluçka süresinden sonra ateş ve kusma ile kendini belli eder. Beraberinde ise bol su içeren bir ishal baş gösterir. İshal ortalama 1 hafta sürebilir. İshal ve kusma nedeniyle karında ağrı oluşabilir. Semptomlarda dikkat edilmesi ve acil müdahale edilmesi gereken durumlar ise şu şekildedir:
Sıklıkla kış ve bahar aylarında gelişen rota hastalığı genel olarak şu yollarla bulaşır:
Virüs, enfekte olmuş bireylerin dışkısında belirtileri göstermeden 2 gün önce ve semptomların bitmesinden sonra 10 gün boyunca yaşamaya devam eder. Bu yüzden bu süreçte virüs diğer kişilere bulaşabilir. Bundan dolayı enfekte olan kişinin ellerini doğru bir şekilde yıkaması gerekmektedir. Ayrıca temas ettiği yüzeylerinde iyi bir şekilde dezenfekte edilmesi virüsün bulaşma önemli ölçüde oranını düşürür.
Birçok virüste olduğu gibi rota hastalığından korunma yolu, ellerin sık sık yıkanarak ağız ve yüzden uzak tutulmasıdır. Özellikle bez kullanan enfekte bebeklerin bezi değiştikten sonra mutlaka ellerin 20 saniye boyunca sabunla yıkanması önemlidir. Tuvalet kullanan çocuklara ise tuvaletten çıktıktan sonra ellerin doğru bir şekilde yıkanması öğretilmelidir. Yanı sıra ortak kullanılan tuvalet yüzeylerinde de hijyene dikkat edilerek düzenli bir şekilde temizlenmesi virüslerden korunmak için oldukça önemidir. Fakat rota virüsü önlemek için en etkili yol aşı olunmasıdır.
Rota virüsü için aşı geliştirilmeden evvel bu enfeksiyon 5 yaş altı her çocuğa en az 1 defa bulaşmıştır. Ülkemizde 2006 yılından bu yana uygulanan ve ağızdan uygulanan 2 çeşit rotavirüs aşısı bulunur. Genellikle 6 aydan küçük bebeklere yapılan aşılar, 2 veya 3 doz olarak uygulanabilir. Aşıyı kullanan ülkelerde vakalarda virüs nedeniyle hastaneye yatırılma oranında % 50-90 miktarında bir düşüş gözlemlenmiştir.
Belirli bir rotavirüs tedavisi yoktur. Rotavirüs ishali için hastaya antibiyotik reçete edilmesi de gereksizdir. İshal kesici ilaçların kullanılması da risklidir. Zira ishali kesmek yerine süresini uzatabilirler. Bu yüzden tedavide ilk amaç kusmayı keserek vücudun kaybettiği sıvıyı geri kazandırmak olmalıdır. Sıvı kaybının hafif olduğu vakalarda bebek ağızdan sıvı alabilirse, tuzlu ve şekerli sıvı verilebilir. Ateş için de ateş düşürücülerden faydalanılır. Çocuğun beslenmesinde inek sütü azaltılır. Muz, patates, yoğurt ve pirinçli çorbalar verilebilir. Yağlı yiyecekler kesilir. Eğer anne sütü alıyorsa devam edilir ve ishal için özel olan mamalar kullanılabilir. Şiddetli kusması olan ve fazla sıvı kaybı yaşayan bebekler hastaneye yatırılarak tedaviye devam edilir. Bu süreçte sıvı takviyesi damar yolu ile sağlanır. Rota enfeksiyonunda klinik ilerlemeyi sıvı kaybı belirler. Aşırı sıvı kaybı durumunda böbrek yetmezliği gelişebilir. Hatta ölümlere dahi neden olabilir. Bu yüzden bebeklerde oluşan ateş, kusma ve ishal durumlarında ebeveynlerin derhal doktora başvurmaları gerekmektedir.