Stoma Hangi Durumlarda Tercih Edilir? Özellikleri Nelerdir?

Stoma Nedir?

Stoma, tıp literatüründe ise içi boş bir organın vücut yüzeyine ağızlaştırılması anlamına gelmektedir. Vücudun dış yüzeyi veya iç organlarının dışarıya açılan bir deliği anlatır. Bu delik, normalde vücut dışında olmayan bir organ veya yapıyı geçici veya kalıcı olarak dışarıya bağlamak veya vücuttan atılımını sağlamak için oluşturulur

Stomalar, farklı amaçlar için çeşitli bölgelerde oluşturulabilir. Örneğin, sindirim sistemine ilişkin sorunları olan veya bağırsak veya mide ameliyatı geçiren bazı hastalar, bağırsak veya mideyi dışarıya bağlamak için stomaya sahip olabilirler. Bu stomalar, hastanın dışkısının vücut dışına çıktığı bir yol sağlar. Dışkılama işlemi normalde olduğu gibi gerçekleştirilebilir. Genel cerrahi alanında en sık bağırsaklar ile stoma oluşturulur. Stomiler, bağırsağın karın cildine ağızlaştırılma (bağırsağın torbaya bağlanma) seviyesine göre isim alır.

Stoma Ne İşe Yarar?

Stoma, vücut yüzeyine ağızlaştırılan içi boş bir organdır. En sık bağırsaklar ile oluşturulur. Bağırsak stomaları, bağırsağın karın duvarına ağızlaştırıldığı yapay bir açıklıktır. Bu açıklık, bağırsakların normal işlevlerini yerine getiremediği durumlarda kullanılmaktadır. Bağırsakların dışkıyı vücuttan atma işlevini yerine getirir ve hastanın yaşam kalitesini arttırır. Ayrıca, bağırsakta oluşabilecek basınç ve iltihaplanma gibi sorunlar da önlenebilmektedir.

Çeşitleri Nelerdir?

Stoma çeşitleri, oluşturuldukları bağırsağın yerine ve fonksiyonuna göre farklılık gösterir. En sık kullanılan çeşitleri şunlardır:

Kolostomi: Kolonun karın duvarına ağızlaştırıldığı stoma çeşididir. Kolostomi, kalın bağırsak kanseri, iltihaplı barsak hastalığı, bağırsak tıkanıklığı gibi durumlarda uygulanır.

İleostomi: İnce bağırsağın karın duvarına ağızlaştırıldığı stoma çeşididir. İleostomi, ince bağırsak kanseri, Crohn hastalığı, ülseratif kolit gibi durumlarda uygulanır.

Ürostomi: İdrar torbasının karın duvarına ağızlaştırıldığı stoma çeşididir. Ürostomi, mesane kanseri, idrar torbası fonksiyon bozukluğu gibi durumlarda uygulanır.

Stoma Hangi Durumlarda Tercih Edilir?

Aşağıdaki durumlarda tercih edilebilmektedir:

• İltihaplı bağırsak hastalıkları: Crohn hastalığı veya ülseratif kolit gibi iltihaplı bağırsak hastalıkları olan bazı hastalar için stoma, hastalığın kontrol altına alınması ve semptomların hafifletilmesi amacıyla kullanılabilir.
• Bağırsak tıkanıklığı: Bağırsakta tıkanıklık meydana geldiğinde, bağırsak içeriği normal şekilde geçemez. Bu durum acil bir cerrahi müdahale gerektirebilir ve bağırsak tıkanıklığını gidermek için stomaya ihtiyaç duyulabilir.
• Bağırsak kanseri: İleri evre bağırsak kanseri olan bazı hastalarda, tümörün alınması için cerrahi müdahale yapılırken oluşturulabilir. Bağırsakların geçici olarak veya kalıcı olarak dışarıya bağlanmasını sağlar.
• Mesane kanseri: Mesane kanseri ameliyatı geçiren bazı hastalarda, mesanenin çıkarılması veya bir kısmının alınması gerekebilir. Bu durumda, idrarın vücut dışına atılması için bir idrar stoma oluşturulabilir.
• İnkontinans (idrar veya dışkı kaçırma): İdrar veya dışkı kaçırma sorunu yaşayan bazı hastalar, idrar veya dışkının kontrolünü sağlamak amacıyla kullanılabilir.

Kişinin tıbbi durumu, tedavi gereksinimlerine bağlı olarak farklı durumlarda da tercih edilebilir. Kullanımı, hastanın sağlık ekibi tarafından dikkatlice değerlendirilmeli ve uygun tedavi seçenekleri üzerinde karar verilmelidir.

Stomanın Özellikleri Nelerdir?

Stomanın bazı temel özellikleri şunlardır:

• Yerleştirme yeri: Stomanın yerleştirildiği konum, hangi organın veya yapıya bağlandığını belirler. Bağırsak stomaları genellikle karın duvarına yerleştirilirken, idrar stomaları alt karın veya yan taraflarda konumlanabilmektedir. Stomanın yerleştirme yeri, hastanın anatomik yapısı, cerrahi gereksinimler ve hastanın ihtiyaçlarına bağlı olarak belirlenmektedir.
• Stoma tipi: Stomalar, farklı amaçlara yönelik olarak farklı şekillerde oluşturulabilir. İleostomi, kolostomi gibi bağırsak stomaları, bağırsakların dışarıya bağlanmasını sağlar. Ürostomi ise idrarın dışarıya atılmasını sağlar. Stoma tipi, hastanın tıbbi durumuna ve cerrahi gerekliliklere göre belirlenmektedir.
• Fonksiyon: Stomalar, normalde vücut içinde bulunan bir organın veya yapıyı dışarıya bağlayarak işlevini yerine getirir. Bağırsak stomaları, dışkıyı atmak için kullanılırken, idrar stomaları idrarın dışarıya atılmasını sağlar. Solunum stomaları ise solunum fonksiyonunu desteklemek veya solunum cihazlarının kullanımını kolaylaştırmak için oluşturulmaktadır.
• Geçici veya kalıcı olma: Stomalar geçici veya kalıcı olabilmektedir. Geçici stomalar, genellikle cerrahi bir prosedür sonrasında geçici bir dönem için kullanılmaktadır. Belirli bir iyileşme sürecinden sonra kapatılır veya geri alınır. Kalıcı stomalar ise, kronik veya ilerleyici bir hastalığın tedavisi için uzun vadeli bir çözüm olarak kullanılmaktadır.
• Stoma bakımı: Bakımı, stomayı sağlıklı, temiz ve enfeksiyondan korumak için önemlidir. Stoma etrafındaki cilt temizlenmeli, uygun bir şekilde koruyucu bir bariyer veya torba kullanılmalı ve düzenli olarak değiştirilmelidir. Stoma bakımı, hastaya ve stomaya bağlı olarak değişiklik gösterebilir ve hastaların stomayı nasıl bakacaklarını öğrenmeleri önemlidir.

Her hastanın durumu ve ihtiyaçları farklı olabilir, bu yüzden stoma bakımı ve yönetimi, sağlık profesyonelleri tarafından bireysel olarak belirlenir ve hastalara öğretilir.