Yaşam kalitesini olumsuz etkileyen tetik parmak sendromu; parmakların aniden kilitlenmesi, kasılı kalması ve ağrıması gibi semptomlara neden olan bir hastalıktır. Genellikle küçük parmak, yüzük parmağı ve başparmakta meydana gelir. Peki, tetik parmak neden olur? Nasıl tedavi edilir? Detaylar yazımızda.
Tetik parmak diğer ismi ile tenosinovit stenosing, parmakların ya da başparmağın hareket esnasında (özellikle bükülme) kasılması veya kilitlenmesi ile meydana gelen durumdur. Kilitlenen parmağı normal durumuna döndürmek oldukça güçtür ve hastanın bir hayli ağrı çekmesine neden olur.
Kasları ve kemikleri başparmak ile birbirine bağlayan sert doku bantlarına tendon denir. Tendon yapılar, eller ve kollardaki kasların, parmakların, başparmaklar ve farklı birçok kısmın bükülüp düzelmesini sağlar. Tendon eklemleri saran bir yağlama membranı görevi üstlenen sinoviyum sayesinde onu örten dokudan (kılıf olarak da adlandırılır) kolay bir şekilde kayarak akar. Tendon kılıfının uzun bir zaman diliminde tahriş olması, tendonun hareketini olumsuz etkileyen skarlaşmaya ve kalınlaşmaya yol açabilir. Böyle bir durumda, parmağı veya başparmağı bükmek iltihaplı tendonu çeker. Tendonların iltihaplanması ise tetik parmak sendromu oluşur. Tetik parmak ise sıkışmaya ve şişliğe sebep olur. Çoğunlukla devamlı tekrarlanan bir hareketten veya parmakların düzenli bir şekilde zorlayıcı kullanımından gelişir. Özetle tetik parmak hastalığının sebebi tendonların foksiyonunu olması gerektiği gibi yerine getirememesidir.
Tetik parmak sorunu, en sık başparmak olmak üzere herhangi bir parmağı etkileyebilir. Aynı anda birden fazla parmakta da bu problem görülebilir ve bu durum her iki elde de gelişebilir. Tetik parmağın belirtileri çoğu hastada benzer şekilde görülür. Bu semptomlar şu şekilde srılanabilir:
Tetik parmak hastalığı genellikle 40-60 yaş aralığında meydana gelebilir. Bu problemin kadınlarda görülme sıklığı erkeklere nazaran daha fazladır. Diyabet, gut ve romatoid artrit gibi sağlık sorunları tetik parmağa yol açabilir. Çiftçiler, sanayi çalışanları, müzisyenler gibi parmak ve başparmak hareketlerini sıkça tekrarlayan mesleklerde çalışan bireylerde daha yaygındır.
Tetik parmak hastalığının teşhisi için görüntüleme yöntemleri uygulanmaz. Tanı için hastanın öyküsü alınır ve fiziki muayene yapılır. Uzman hekim, fiziki muayene esnasında ele gelen nodülleri, parmakta gelişen takılmaları saptayarak tetik parmak teşhisi koyabilir.
Tetik parmak, ameliyatlı ve ameliyatsız olacak şekilde tedavi edilebilir. Her iki tedavideki amaç şişliği indirmek ve parmaklara eski fonksiyonunu kazandırmaktır. İlk tercih edilen tedavi biçimi elbette ameliyatsız olandır, ancak bu tedavilerden sonuç alınamazsa hastanın parmağını tekrar eskisi gibi kullanabilmesi için tetik parmak ameliyatı gerekebilir.
Ameliyatsız tedavi genel olarak hafif derecede tetik parmak sorununa sahip hastalar için kullanılır. Bu anlamda atel kullanımı ya da ilaç tedavisi kişiye fayda sağlayabilir. Tetik parmak çoğunlukla zorlayıcı hareketlerin neticesinde oluştuğu için zorlayıcı hareketlerden olabildiğince kaçınmak ameliyatsız tedavinin en önemli kıstasıdır. Parmak egzersizleri de yalnızca hafif seyreden tetik parmak hastalarında etkili olabilir.
Tetik parmak ameliyatı için cerrahların tercih ettiği 2 tip ameliyat bulunur. Bunlar operasyonlar, açık cerrahi ve perkütan serbest bırakma cerrahisidir. Her iki operasyonda yaklaşık 20 dakika sürer ve hastanın ameliyat sonrası hastanede yatması gerekmez.
Açık Cerrahi: Açık cerrahi ile tedavide avuç içinde küçük bir kesi yapılır. Daha sonra tendonun hareket edebilmesi için daha fazla yer ayrılarak tendon kılıfı kesilir. Ardından yarayı kapatmak için kesi dikilir. Bu yöntem uygulanırken genellikle hastaya lokal anestezi verilir. Bu ameliyat cerrahlar tarafından daha çok tercih edilir.
Perkütan Serbest Bırakma Cerrahisi: Bu operasyonda açık cerrahi gibi lokal anestezi ile gerçekleştirilir. Hekim tendon kılıfını kesmek için ucu keskin bir iğne ile herhangi bir kesi yapmadan deri altına girer. Bu ameliyat herhangi bir yara izi bırakmaz. Açık cerrahi kadar tercih edilmez, çünkü istenmeyen tendonlara zarar gelme olasılığı bulunur.
Tetik parmak sendromu oldukça sık rastlanan bir problemdir ve bu duruma neden olan birçok durum bulunur. Ancak soruna sebep olan durumlara dikkat ederek korunmak mümkün olabilir. Bunun için alınacak bazı tedbirler şu şekildedir:
