Erkekler üreme organı olan testisleri, koruyan toplardamarların şişip genişlemesi veya büyümesi olarak görülen durum varikosel olarak isimlendirilir. Hemen her yaşta görülen bu durum bacaktaki varisli damarlara benzemektedir. Düşük sperm üretimine ya da sperm kalitesinde azalmaya neden olabilmektedir. Varikosel belirtileri nedir? Nasıl tedavi edilir? Sorularının cevapları yazımızda.
Testis torbasının içerisinde bulunan damarların şişmesi varikosel olarak adlandırılmaktadır. Testis toplardamarlarının bacaklardaki varis benzeri yapıda genişlemesidir. Damarlar, testislerden gelen, düşük miktarda oksijen ve besin içeren kanı taşımaktadırlar. Toplardamarlarda akış yönünün tersine doğru olması sonucu şişlik meydana gelir.
Kirli kan içerisindeki zararlı maddelerin testiste birikmesi, testis ısısının bozulması sonucu buradaki kan akımını bozulmasıyla testis fonksiyonlarını etkilenir. Bu durum sperm ve testosteron üretiminin bozulmasına yol açar.
Her yaşta görülebilen bir rahatsızlıktır. Her zaman belirti göstermeyebilir fakat bazen şişlik ya da ağrı gibi rahatsızlıklar hissedilebilir.
Bazı hastalarda belirti görülmeyebilir. Görülen belirtiler şu şekildedir:
Şişlik
Kabarıklık
Doğurganlıkta azalma/kısırlık
Sol taraflı testis ağrısı
Zaman içinde daha belirginleşebilir. Şişkinlikle beraber terleme ve sıcaklık da hissedilebilir. Bazı hastalar da ise testis küçülmesi de görülebilir.
Genç erkeklerde veya ergenlik çağındaki erkeklerde testis boyutunda farklılık varsa ameliyat gerekebilir. Sperm parametreleri değerlendirilir. Semen analizi yapmak tedavide belirleyici faktördür. Beslenme alışkanlıkları, sigara ve alkol kullanımı, toksik maddelere maruz kalma sperm parametrelerini bozabilen faktörlerdir. Bu bilgiler doğrultusunda ilaç ve beslenme yöntemleri önerilebilmektedir.
Teşhis sonrasında hastanın ameliyat edilip edilmeyeceğine karar verilir. Sadece varikosel derecesine bakılarak ameliyat kararı verilmesi doğru bir yöntem değildir. Bazı durumlarda 1. derece varikosel ameliyat edilebilir ya da bazı durumlarda 3. derecede ameliyat kararı alınmayabilir. Hastanın durumuna göre ameliyat kararı farklılık gösterir.
Tedavi yöntemlerinde damarın bağlanması veya peruktan venöz embolizasyon bulunur. Birçok çalışma ameliyat sonrası sperm değerlerinde ve kısırlığın giderilmesinde artış gözlemlenmiştir.
Kan akışını normal damarlara yönlendirmek amacıyla damarların sıkıştırılması ya da kapatılmasıdır. Varikosel onarımı, az riskli bir tedavi yöntemidir. Enfeksiyon, toplardamar hasarı, hidrosel ( testislerin etrafında sıvı birikimi), varikosellerin tekrarlanması gibi riskleri mevcuttur.
2 farklı yöntem mevcuttur.
Varikosel ameliyatı, açık cerrahidir. Çoğunlukla ayakta tedavi bazında bir günde, genel veya lokal anestezi etkisinde gerçekleştirilir. Ürolog tarafından gerçekleştirilen işlem, kasık veya kasık altından subinguinal yoldan yaklaşır. Karında da kesi yapılabilir. Mikroskop yardımıyla toplardamarı sıkıştırır ya da bağlar. İşlem sonrasında kan akışı anormal damarlardan normal olanlara doğru ilerlemesi gerekir.
Varikosel embolizasyonu, kasık damarına küçük bir kateter içerisinde ince ve içi boş plastik tüp koyulur. Kateteri içerisine varikosele bobin yerleştirilir ya da yapılan bir enjeksiyonla dokular tahrip edilir. Bu yöntemlerle kanın anormal damarla ulaşmasının önüne geçilir.
Kronik bir olaydır. Kendi kendine iyileşme göstermez. İlerleyen evrelerde testis boyutunda küçülme, varikoselde genişleme veya testiste hormonal bozulmalara neden olabilmektedir. Her vakada ameliyat gerekmemektedir.
Sperm, hormon üreten testis fonksiyonlarında bozukluk oluşturabilir. Kronikleşen durumlarda ise testis boyutlarında küçülmeye neden olabilir bununla beraber sperm üretiminde azalmaya neden olabilir. Tedavi edilmezse testosteron düşüklüğüyle, ereksiyon ve cinsel istekte azalmaya ya da kayba neden olabilmektedir.
Mikro cerrahi yöntemleriyle gerçekleşen ameliyatta bölgedeki tüm damarların bağlanması gereklidir. Tek taraflı, çift taraflı olması ya da bağlanan damar sayısına bağlı olarak süre değişmektedir. Ortalama olarak 1 ila 2,5 saat sürmektedir.
Ameliyat sonrası ağrı birkaç gün ya da hafta devam edebilmektedir. Doktor tarafından verilen ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir. Doktor, bir süre cinsel ilişkiye girilmemesini önerebilir. Sperm kalitesindeki gelişmeler semen analizinde ameliyattan birkaç ay sonra görülür. Yeni spermlerin gelişmesi üç ay sürmektedir.
